Cylchgronau Cymru

SEREN GOMER. Rhif. 296.] MAI, 1840. [Cyf. XXIII. THAETHÄWr AR Y FENDITII ANNHRAETHOL Fíl BYD YN GYFFRED- INOL O ADFERIAD YR IUDDEWON. CYNIÍWYSÎÂD. Nodiadau byrion ar amgylchiadau presennol y genedl luddewig, &c.—Yr achos o'u parhad yn y cyflwr hwn.—Eu hadferiad.—Eu ©yfnewidiad blaenorol.—Eu cyflwr crefyddol a gwlad- wriaethol ar ol eu hadferiad—Y fendith gyffredinol a ddeillia oddiwrîh hyny i'r bjd. YMAE ymgais anocbeladwy yn nglŷn â dynoliaeth am wybod- aethau o'r dygwyddiadau a dreiglir i'r goleu gan olwyn fawr rhagluniaeth y Bod goruchaf- Ni feîir ar y rhai a wuant gyfarchwyliadau cywreinddoeth ar ol dirgelion atnser, tra y cymmerant ddwys gynghorion gwireddus Efengyl a dadguddiad yn arweinyddion iddynt. Gellir dwys fyfyrio ar ryfeddodion Ner yn eu hatnry wiaethau, a chyfaddef gan ddweyd, " Dy ffyrdd mor anchwil- iadwy, a'th lwybrau mor anolrheinad- wy ydynt: maent yn y dyfroedd dyfn- ion ; heth a wyddom ni?" Ond gellir cyfeirio at ddadguddiedigaethau pro- phwydoliaetbol, a darganfod ynddynt gyflawniadau llytbyrenol a pherffaith, niegys golygfa ddifwynedig ac anghyf- anneddol Caersalem a Phalestina yn y dyddiau presennol, a chyflwr disperod- awl olafion Heber, yr hyn sydd yn ddigonol brawf i ni yr esgor amser ar holl addewidion Ior, y rhai a roddodd yn brophwydoliaethol i'r teulu dynawl yn gyífredinol. Nis gall Cristionogion fradychu eu hannoethineb yn fwy, a gwrthsefyll gorchymynion, a gwrthdroedio cyn- lluniau Crist, nâ thrwy erlid yr ludd- ewon, a nacâu eu parchu yn deilwng a gweddus. Ystyrier y rhagddywediad- au perthynol i'r genedl grybwylledig ar bob adeg yn llwyr ddigonol i roddi taw tragywyddol ar bob anfl'yddiwr ; a * Barnwyd y Traethawd hwn yn fuddugol yn Nghylehwyl Cymreigyddion Pontyfon, Mawrth 21, 1839. 17 pha bryd bynag y bo rhaid wrth dyst i brofi geirwiredd Cristionogrwydd, gel- wir yr Iuddew yn mlaen i ^stiolaethu yn ei erbyn ei hun. Mne ei wyneb- pryd yn profi ei hiliogaeth ; dywed ei lianf'odiad mai gwir yw prophwydol- iaeth, a gwneir ei anghrediniaeth yn sicrwydd o'n fl'ydd ; a chyn gynted ag y byddo, fel hyn, wedi cwblhau ei or- chwylion yn ein gwasanaeth ni, goll- yngir ef drachefn i grwydro mewn dyrysni anobeithiol, heb roddi cym- maint ag un ochenaid mewn cydym- deimlad ag ef, na diolch iddo ycbwaith am ei wasanaeth uchelbris. Gwir yw fod yr Iuddewon wedi eu cynnal trwy oesau o adfyd, a bod eu cyflwr golidus hwn wedi ei ragfynegi; ond nid er gweini cyfleusderau na budùioldeb i tti yn unigol y gosodwyd yr archolledig yn ymyl ein sathrfa, eithr fel y tyw- alltom i'w archollion olew a gwin, a gwneyd rhai ymdrechion er ei adferu. Rhagddywedwyd yn fanwl am ei an- ffawd, i'n darbwyllo fod ei adferiad nid yn unig yn plluadwy, ond hefyd yn sicr. Y mae ysbryd dyngarol Efengyl hedd yn ein ilysgit i leidio edrych ar filoedd o fodau anfarwol, a bwrcaswyd i ogoniant fel ninnau, megys ar ys- garthion adfeiliedig Babilon, neu ang- hyfannedd-dra Ninifeh,—i beidio eu hystyried fel colofnau y Dwyfol ddial- edd, neu fyiiegbyst i'n tywys at y gvvir ; eithr eu golygu megys wedi eu gwas- garu o'n hamgylch, ac yn ein mysg, i'r dyben i ennyn cariad a thosturi yn ein mynwesau tuag atynt, a'u cymhell hwy- thau i fabwysiadu y ffydd yn Nghrist,