Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

( 1 ) jiîetotfŵton d&toiaDol a C^rawor, y'nghyd ag amrywiol bethau eraill wedi eu cymmeryd allan o bapurau y newyddion. Am Ddyddiau olaf, Marwolaeth, a Chladdedigaeth y Dywysoges Charlotte, yr hon a anwyd Ionawr 7, 1796, ac a fu farw Tachwedd 5,1817. YR oeddym ar anfon Newyddîon Rhagfyr i'r wasg pan ddaeth y newydd blin yma i'n cìywedigaeth ; o herwydd hyn ni allasom ond braidd ro'i llinell neu ddwy ar yr achos : felly ymdrechwn gyflawnu y difFyg hwnnw yn ein rhifyn presenol. Mae'n hyspys i'r rhai a ddarllenasant ein Newyddion yn Rhifynau cyntaf yr Eurgrawn am 1816, i'r Dy wysoges hon, pan o gylch 20 oed, bi iodi y Tywysog Leopold, o Saxe Cobourg (gwr ieuangc teilwng, o'i dewisiad hi ei hun, ac o ddeutu yr un oedran), am naw o'r gloch nos yr 2fed o Fai, 1816. Gwedi íreulio ychydig wy thnosau yn Oatlands, gwnaethant eu trigfod yn Claremont, o ddeutu 21 milldir o Lundain. Pan gymerasant fedd- îant o'u palas newydd a'r broydd oddi amgylch, yr oedd llawer teulu tlawd yn crynu, gan ddisgwyl y troid hwy allan o'u bwthynod : ond, er eu mhawr gysur, nid felly y bu, eithr cawsant ymgeledd helaeth y ddau, y'nghyd â chenad i aros ar y tir tra fyddent byw. Wrth rodio oddi amgylch, arferent alw yn yn nhai y tloddion i siarad â hwy am eu cyflyrau tymhorol, heb yr ymddangosiad lleiaf o falchder, eithr y gwir foneddigeiddrwydd hwnnw sydd hawdd ei drin, a'r cariad hwnuw a botìa wneud daioni i bob dyn ; ac yn y gorchwylion elusen- gar yma yr oeddynt yn cael eu Ulu yn eu mynwesau eu hunain : my- nych y dywedai Charlotte, o herwydd tynerwch ei phriod tu ag.atíi, ^'r gyfleusderau a roddasid yn ei llaw o fod yn fudcŷ^l yn ei dydd a'i chenhedlaeth " Myfi ,vw y wraig ddedwyddaf ^ar wyneb yr holl ddaear /" Un tro, pan yn myned fel hyrn o fwthyn i fwthyn, ymwel- asant â hen wraig yn un o honynt; ac y'mhlith pethau eraill, gofynodd Leopold pa fodd yr ydoedd arni o ran ei hamgylchiadau—a oedd hi mewn eisiau : hithau a attebodd nad oedd, ac iddi giniawa y dydd hwnnw ar bork a dumplins. " Yn wìrl" ebe'r Tywysog: 4í pe bu- aswn yn gwybod hynny, daethwn i gymeryd tamaid gyd â chwiî" Dychwelasant adref : ond ni's anghofiasant dawel foddionrwydd yr hen wraig, eithr dranoeth anfonasant iddi ystìys o gig moch a sach o flawd. Bryd arall, wrth ymweled â hî, gofynasant a allai hi ddar- ilen ; ac, os medrai, a oedd hi yn chwilio y Bibl. Attebodd yr hen ^raig y medrai ddarllen, ond bod llyth'renau ei Bibl yn rhy fân i'w #°lygou yn bresenol, o herwodd yr hyn ni allai wneud hynny gyd â