Cylchgronau Cymru

AMRYWTABTH. 239 Rbew, gan gael ei gynyrchu gan gyf- uniad à'r awyrgylch, a â yn mlaen yn nat- uriolo ranau allanol cyrflf i fewn ; felly pa hwyaf y mae y rhew yn cael ei bara, trwchaf y mae yr iâ yn dyfod ar ddwfr mewn llynoedd, a rìjfnaf i'r ddaear y mae y tir yn cael ei rewi. Mewn oddeutu unar-bymtheg neu ddwy-ar-bjmtheg o ddyddiau rhew, y c ifodd Mr. Boyle ti fcd wedi tieiddio pedair ar ddeg o fodfeddi i'r tir. Yn Moscow, mewn tymor caled, y treiddia rhew ddwy droedledd i'r tir. A Chadben James a gafodd ei fod wedi treiddio deg troedfetld yn ynys Charlíon, a'r dwfr yn yr un jnys wedi cael ei rewi i'r dyi'nder o chwe troedfedd. Scheffer a'n sicrlìà tod yn Sweden y rhew yn I treiildio dau gufydd, neu ell Swedenaidd, | i'r tldaear, ac yn troi gjmaint lleithder a | garl'er ynoisjlwedd gwynaidd fel ià, a j threiddia ddwfr sefydlog i dair ell neu j chwaueg. Yr un awdwr hefjd a noda j holltau ddisjmwth yn iâ llynoedd Sweden j naw neu ddeg troedfedd o ddyfnder, a \ ltawer tairmilldir (leayiie) o hjd ; y rhwyg. iad jncael ei wneyd gj da sŵn dtlim Uai na phe golljngid llawer o ynau gyda'u giljdd. Trwy y cjfryw foddion, modd b)nag. J'mae y pysg yn cael eu cynjs- gaethu âg awyr, fcl nad ydynt ond anfyn- jch i'w cael yn feirw. Hanesiaeth naturiol o rewogydd a rydd ganljniadau hynod iawn. Coedydd yn fynych a grasboethir ac a losgir i fyny fel à thân mwyaf angherddol, mewn canlyn- iad i ddidoliad y dwfr oddi wrth yr awyr, jr hyn gan hyny sydd yn dra chras. Yn rhew mawr 1683, yr holltwyd arhwygwyd yn druenus gjffau o dderw, coed yn (asA), &c, fel y gallesid weled trwyddynt, a'r rhwygiaclau a ganljnid gan y fath sŵn fel trwst arfau tán {explosion of fire-arms). Diwedd y flwyddyn 1708adechreu 1709 oeddent hynodtrwy y rhan fwjaf o Ewrop am rew llym. Doctor Derham a ddj wed ei fod y mwyaf mewn gerwinder, os nid y mwyal cjffiedinol yn nghof dyn; yn taenu trwy hollranau Ewrop gan mwyaf, er hyny yn brin y teimlent yn yr Alban a'r Iwerddon. Yn nghilfach Hudson ni ddengys y rhewun amser allan o'rddaear, cafwyd ei fod yn y ddau fls hafaidd. Llyn- oedd a dwfr sefydlog, nid mwy na deg neu ddeuddegtroedfedd o ddyfnder,ydynt yn cael eu rhewi i'r gwaelod yn y gauaf.a'u holl bysgod a drengant; ond mewn afon- ydd lle y mae y rhediad yn chwyrn, ni chyraedda yr iâ mor ddwfn, a'r pysgod a ddiogelir. Cyf. D. Evans. ANGHREIFFTIAU RHYFEDDOL O RAN- ADWYOLDEB DEFNYDD. Mr. Llewknhoch a ddywed i ni fod mwy o greaduriaid yn nueg (mdtj eod nag sytld o ddynion ar yr holl ddaear; a bod, wrth gymharu y creaduriaid hyn meun chwjddwjdr a gronynau o dj wod cj rlred- in, ymddeniíjs fod un gronjn unigol o tlj wo.l yn iwy na phedair miliwn o hon- jnt. Yn awr y mae yn rhaid i bob cread- ur feddiunu calon, rliedweliau, gwythien- au, cyturau, gewinau, os amgen ni allent symud na byw. Pa mor anamg.\ fi'redol f^ch ynte raid i demigau (particlesj eu gwaed fotl, i gylchynu tiwy gangenau a ch\s\lltiadau lleiaf eu gwjthienau a'u rhedweliau! Cafwyd trwy gjfiifiad fod yn rhaid i demigau eu gwaed fod yn gy- maint yn llai na phelen degfed ran o fod- fedd o tlrjfesur (diameter) ag y\v y belen yn llai na'r holl ddaear ; ac eto os cymharir y temigau hjn â themigau goleuni, ceir hwynt yneu rhagori gymaint mewn maint- ioli ag y gwna mynyddoedd ar ronynau unigol o dywod; oblegid y mae grym. (yb?ve)pob corff yn taraw yn erbyn attaliad (obstuclej yn union mewn cjfartalwch i'w fantioli o ddefnydd yn lluosogedig (multipliedj â'i gyflymdra ; ac yn gy- maint ag yr amlygìr cyfljmdra temigau goleuui i fod o leiaf filiwn o weithiau yn fwy na chyflymdra pelen magnel, y mae yn amlwg pe bae niiliwn o'r temigau hjn gymaint a gronyn unigol o dywod, ni anturiem yn rhagor agor ein lljgaid i'r goleuni nag yr anturiem eu datguddio i ergyd uniongjrchiol o fagnel. — Ferguson* Pencareg. Cyf. D. Evans. TROF.DIGAET1I ATHLIST, HEF UN O'R OWENIAID, AR WELY ANGEU. Rhydd un o ddosbarthwyr y Traethodau Wesleyaidd yr hanesyn difyr canlynol. . Yr wyf yn credu,' medd y dosbarthwr, ' ei bod yn awr oddeutu deuddeng mlyu-