Cylchgronau Cymru

244 AMRŸWIABTH. ngolwg pob dyn,' Rhuf. xii. 17. Ac wedi iddo gael ei ddiarddel, ni ddylai gael ei dderbyn yn oli'r frawdoliaeth ond ar un o ddau dir ;—naill ai ar dir diniweidrwydd, trwy ddadju iddo gael cam yn ei ddiar- ddeliad, iddo gael ei gyhuddo o wneyd twyíl ac annghyfiawnder, acyntauyn gwbl ddieuog. Yna íe\prawfo'i ddiniweidrwydd, dyged yn ralaen ei gyfrifon ger bron swyddogion penodedig gan yr Eglwjs, a dangosed iddynt, os gall, ei gywirdeb a'i onestrwydd ; ae heb wneuthur hyn, cred- wyf na ddylai gael ei dderbyn yn ol i'r frawdoliaeth ar y tir yna :-—neu, ynte, ar dìr edifeiricch. Ei dderbyu yn ol ar ei edifeiricch sydd yn gosod allan ar unwaith ei fod yn droseddwr, ddarfod iddo wneuth- ur twyll yn ei ffaeledigaeth ; ac am hyny dylai ymostwng mewn tristwch a chyf- addefiad ger bron Duw a'i F^glwjs am ei anwiredd, — yr anonestrwydd a wnaeth, y gwaradwydd a dynodd ar grefydd, a'r achos a roddodd i elynion yr Arglwydd gablu o'i blegid ef. Gof. 2. Mewn atebiad i'r ail ofyniad, dy- wedaf,— Ydyw; y mae crefydd Mab Duw yn galw arno i dalu i bawb o'i ddyledwyr yn ol ei allu. Pan ddaeth y wraig weddw hòno at Eliseus, gŵr Duw, i ddywedyd wrtho ei cl)\fyngder, ddarfud i'r achwjn- wr, wedi marw ei gŵr, gymeryd ei meibion yn gaethion ; wedi i'r proffwyd ei holi am yr hyn a feddai yn ei thŷ, a'r modd y trefnai bethau, efe a ddywedodd wrthi, ' Dos, gicerth dy olew, a thal dy nDYLRD ; bydd di a'th feibion fyw ar y rhan arall' 2 Bren. iv. 7. ' Na fjddwch yn nyled neb o ddim, ond o garu bawbeich gilydd,' Rhuf. xiii. 8. A chlywwn beth ddywed yr Arglwydd yn erbyn y cyfryw nad ydynt yn cadw y rheol hon,—' Mi a nesâf atoch chwi i farn; a byddaf dyst cyflym yn er- byn cam attalwyr cyflog y cyfíogcdig.' Mal. iü. 5. Un o ffrwythau addas cyntaf edifeirwch a gwir ddychweliad yw, gwne^d ad daliad am y cam a'r niwaid a wnaethpwyd i ereill. Ystyriai Sacheus liyn yn rhwym- edig arno o gydwjbod ; ac am hyny dy- wedai, ' Os dygais ddim o'r eiddo neb trwy gam-achwyn yr wyf yn ei dalu ar ei bedwerydd,' Luc xix. 8. Dywed y Dr. A. Clarke yn ei esboniad ar y geiriau uchod, ' fod y cyfreithiau Rhufeinig yn rhwymo y treth-gasglwyr i dalu yn ol pan brofid eu lod wedi camddefnyddio eu hawdurdod tiwy orthrymu y bobl. Nid oedd y fath brawf ddarfod i Sacheus wneyd Ihyny; ond y dyn, i ddangos cyioinìeb ei | ddychu-eliad, a'i gwna o hono ei hun. | Rhaid i'r hwn a wnaeth gam aiyyfadl \ wneyd ad-daliad, 09byddhyny yn ei alli1; ! nis gall yr hwn na icna felly dd\sgwyl , trugaredd Duw.' Gwel Dr. A. Clarke ar | Luc xix. 8. Nid yw bod cyfraith y wlad yn caniatau | i'r fath ddyn ei ryddid i dalu neu beidio, aroliddo wneyd ei hun yn fancrupt, yn ! un prawf fod cyfraith y Betbl yn caniatau ; iddo y fath ryddid ;—na, ei llais hi wrtho I o hyd ydyw, ' Gwerth dy olew, a thàl dy I ddyled.' Dylai pob un sydd yn proffesu ei I hun yn grisíion gofio mai nid cyfraith y wlad yw rheol ei ymddygiad, neu y safon i brofi uniondeb ei weithredoedd, ond gair Duw. Hefyd, nid yw bod y dyn yn dadlu ddarfod iddo ef ei hun gael cam gan ereill yn ei ryddhau oddi wrth rwymedigaeth crefydd, y dylui dalu i bawb o'i ddyled. wyr, os yw hyny yn eì allu. Caniatawn ddarfod iddo gael cara, a yw hyny yn ddi- gonol reswm, ar dir y Beibl, y dylai ef wneutbur cam ag ereilll Nac ydyw, mewn un modd. ' Na icnewch gam, ac na threisiwch y dyeithr,' Jer. xxii. 3. ' Pa- ham nad ydych yn bytrach yn dyoddef cam? Paham nad ydych yn hytrach mewn colled? Eithr chwycbwi sydd yn gwneuthur cam a cholled, a hyny i'r brodyr, oni wyddoch chwi na chaiíT y rhai an- nghyfiawn etifedduteyrnas Dduw V l Cor. tì, 7—9. ' Yr hwn sydd yn gwneuthur cama. dderbynam y cam a wnaeth,' Col. iii. 25. Y mae y tlodi a'r trueni a achosodd mewn teuluoedd, trwy gam attal cyflog y cyflogedig, yn dywedyd y dylaidalu ;—y mae dagrau ac ocheneidiau y tad a'r fam, gwisg garpiog a cliyllau gweigion y plaot, yn dywedyd y dylai dalu ;—y mae mell- dith, rheg, a chabledd y rhai annuwiol ar ei ol, a'i hiliogaeth hyd y drydedd a'r bed- waredd genedlaeth, yn dywedyd y dylai dalu;—y mae llais cydwybod effro yn ddidewi yu dywedyd y dylai dalu;—