Cylchgronau Cymru

AMRYWIAETH. 273 yn dirion yn ei gylch. Yr oedd pawb er- byn hyn mewn syndod, a llawenydd, a diolchgarwch, am fod Rhagluniaeth dru- garog wedi ei ddwyn dan eu cronglwyd. Dywedodd gŵr y tŷ, 'Mr. Heywood, y mae yn dda genyf eich gweled, gan fod genyf barch diíFuant i chwi er ys hir amser, oddi wrth y newyddion íFafriol ag yr ydwyf bob amser wedi eu clywed am danoch. Nid y w yn llawer o'r nos : y mae genyf ychydig ogymydogíon ag ydyntyn caru yr Efeng- yl: os rhoddwch i ni air o gynghor, mjfi a redaf i'w gwneyd yn hysbys o hyny. Y mae y lle hwn yn lle dirgel, a chan nad yw eich dyfodiad yma yn wybodus i neb, yr wyf yn gobeithio na chawn eiü terfjsgu.' Cydsyniodd Mr. Heywood: casglwyd cy- nulleidfa fechan; ac efe a bregethodd iddynt gyda'r brwdfrydedd, y serch, a'r eangder, ag yr oedd amgylchiadau cy- sylltiedig yn gwasanaethu i'w cynhyrfu. Ar yr achlysur yma, gwnaed casgliad bychan yn wirfoddol gan y gynulleidfa i gyuorthwyo y teithiwr tlawd ar ei ffordd. GWAREDIGAETH DDIGYFFELYB MORWR. Yr oeddwn yn rhwym i Liverpool, medd Cadben Americanaidd, mewn llong bryd- ferth a chadarn, ac ynddi lwyth gwerth- fawr. Pan yr oeddem ar hwylio, dywed- odd yr is-gadben wrthyf ei fod wedi cyflogi dau dramorwr, un yn enedigol o Guern- sey, a'r llall o Ffraingc. Yr oeddwn i yn hofíi ymddangosiad y llongwyryn gyffred- in, ac yn enwedig y tramorwyr. Yr oeddent ill dau yn ddynioa cryfion, gallu- °g, a heinif, ac yntalu ufudd-dod diatreg i'm gorchymynion. Dechreuodd y fordaith yn llwyddianus, ac addewai fod yn un gyflym. Ond er mawr ofid ac anesmwythder i mi, myfi a welwn yn fuan gyfnewidiad yn ymddyg- iad y tramorwyr. Daethant yn drahaus tuag at yr is-gadben, ymddangosent yn aml dan ddylanwad cynhyrfus gwirod, ac yr oedd yn amlwg eu bod wedi cael dy- lanwad anmhriodol dros y lleill o'r dwy- law. Daeth eu hannghymedroldeb yn fuan yn annyoddefol, a chan ei bod yn eg- iur eu bod wedi dwyn gwirod gyda hwy 1 rllong, myfi abenderfynais wneyd chwil- lad am dano. Rhoed gorchymyn i'r pwr- 2n pas hwn i'r is-gadbeniaid, a chyfarwydd- wyd hwy i fyned yn nghyd â'r gorchwyl yn fwynaidd, ond eto ynbenderfynol, heb gymeryd arfau gyda hwy, a chwilio pob cist a chomel yn mhen blaen y Hong, a dyfod â phob gwirod ag y deuent o hyd iddo i'r caban. Nid heb lawer o ofnau yr anfonais hwynt i gyflawni y ddyledswydd hon. Myfi a arosais ar y cwarter-bwrdd fy hun- an, yn barod i'w cynorthwyo, os byddai angen. Yn mhen ychydig funudau, myfí a glywwn gryn ymgecru ac ymrafael tua phen blaen y llong. Ar fy ngalwad, es- tynodd y goruchwylydd i mi fy llaw- ddrylliau llawn o'r caban, a chyda y rhai hyn myfi a aethym yn mlaen ar frys. Yr oedd y Ffrangcodyn wedi gyfaelyd yn ngwddf yrail is-gadben, yr hwn nid oedd ond llengcj'n, ac wedi ei daflu ar draws yr hwylbren gogwyddedig, gan ymddangos fel pe buasaiynbenderfynoli'wlindagu. Yr oedd yr is-gadben penaf yn galw am gy- mhorth oddi isod, lle yr oedd yn ngafael â'r dyn o Guemsey. Yr oedd y lleill o'r morwyr yn edrychwyr difater, ac yn cefn- ogi y tramorwyr yn fwy na dim arall. Myfi a gyfeiriais ddryll at ben y Ffrangc- odyn, gan orchymyn iddo ollwng ei afael o'r ail is-gadben, yr hyn a wnaeth yn ddiatreg. Yna gorchymynais iddo ef fyned i'r foretop, ac i'r lleill ag oeddent agos fyned i'r mai^itop, ac nid oedd neb i ddyfod i lawr ar berygl marwolaeth, hyd nes cael gorchymyn. Yr oedd y goruch- wylydd erbyn hyn wedi dwyn pâr arall o ddrylliau, â pha rai yr arfogais yr ail is- gadben, gan ei gyfarwyddo i aros ar y bwrdd; ac aethym fy hunan i lawr i'r forecastle. Gwelwn fod y mate penaf wedi cael ei glwyfo yn ysgafn mewn dau fan â chyllell ei wrthwynebydd, yr hwn, beth bynag, a roddes heibio yr ymrafaei pan y gwnaethym fy ymddangosiad, ac nyni a'i rhoddasom yn union mewn gefynau. Gwnaed yn awr yr ymchwiliad, a chafwyd cryn lawer o wirod, ac fe'i cy- merwyd i'r caban. Galwwyd y lleill o'r dynion yn awr o'x foretop, a rhoddwyd y Ffrangcodyn mewn cadwynau. Myfi a ymresyrnaisgrynlawerâ'r lleillynnghylch eu hymddygiad anmhriodol, a dywedais | fy mod yngobeithiona chawn un rheswm Cyf. 38.