Cylchgronau Cymru

YSGEDYDD CREFYDDÖ L. Rhif. fi.] MEHEFIN, 1823. [Cvf. II. HANES BYWYD DIWEDDAR BARCHEDIG DOCTOR WILLIAMS, Athraw Duẁimjddol Athrofa' r Anymddibynwijr y yn Rotherham,swyddGaer-Efratvg. (Parbad o O herwydu ei barhaus ddiwyd- rwydd, a'i byuod lafur, yngliyd a'r aml ymrwymiadau gorpbwysedig arno fel atbraw, niweidiwyd, a thrwy hyny mae Ue i feddwl, byrliawyd ei i'ywyd gwerthfawr. Ymwelodd â gwlad ei enedigaeth yn fuan ar ol ymosodiad clefyd yr ysgyfaint, i'r hynyr oedd yn ddarostyngedig. Ar yraciilysur aeth i gyfarfod gweinidogion, yn Ninbych, a phrëgéthodd oddiwrth Heb. 2.2, 3. " Canys os bu gadarn y gair a lefar- wyd tiwy angylion, ac os derbyniodd pob trosedd ac anufudd-dod gyfiawn daledigaeth ; pa fodd y diangwn ni os osgetiluswn iechydwriaeth gymaint?" Gwedi dychwelyd o'r capcJ, llawer <)dd ei ben gyfeiltion a amlygasant eu Uawenydd ei weled unwaith drachef'n yu ngwiad eí enedigaeth. Tra yr oedd y dagrau yn deilliaw odd ei lygaid, atebodd yn arafaidd iawn, " Mae yn dda genyf eicb gweled i gyd. Oddeutu tri mis yn ol. mcddyl- iais na cíiawswn weled yr un o honocb tu ymai'rbedd. Ond, hyd yn oed y pryd hyny, mcddiannais Iawer o gỳnnorthwy a dyddanwch yn yr ieo.h- ydwiiaeth fawr." Sylwodd un o'r cyfeillion fod achos i foíiannu yr Ar- gíwydd ei fod wedi ei arbed cýhyd, a'i ddefnyddio mor nodedig er ei ogoniant. " Oes, yn ddiau," ebe yútan, " a'm dymnoiad i'w treulio, ac ymdrcalio yu ei wasanaeth; ond tu dal. 134.) pan feddyliwyf am fy mawrion wen- didau, rhyfeddu yr wyf fy mod yn oddefedig i wneuthur dim yn eì achos gogoneddus. Er byny, gob- eithio y byddaf ífyddlou byd angau.", "■ Gwnaeth yr ymadroddion byn,"'. ebe un oedd y pryd hyny'n bresennol, " y fatb argraif, fel nad wyí yn meddwl fod Ilygad sych yny Ue." Ar y 18 o Dachwedd, 1812, o gylch tri mis cyn ci farwolaeth, galwyd ef i Gaerwrangon, i bregethu pregetb anghladd y Parcii. Gcorge Osborn, gweinidog tý cwrdd heol Angel, yn y ddinas hono. Cyfìawnodd y gwasan- aeth galarus hwn mewn modd neill- duol o ddifrifol a serchiadol. Yn mis Chweíror, 1813, ymosododd clefyd y bustl arno yn dra Irymdosf, yr hjrn a derfynodd yn e.i angau—cenad hedd- wch iddo ef, yr hwn a ddaetb idd ei aíw oddiwrth ei lafur at ei wobr tra- gywyddol. Cyn ei yníadawìad nid allodd bregeíhunachyílawni ei swydd athrawol am o gylch pump wythnos ; er na chyfyngwyd ef idd ei wely oddi- gerth denddydd. Yr oedd ei glefyd yn parhau i gynyddu, nes o'r diwedd y darfyddodd ei nerth. Y'r oedd ei ymddatodiad er hyny yn höllol annis- gwiliadwy ; oblegid ar y dydd y bu efe farw, amlygodd un o'i feddygon obaith cadarn o'i adferiad; ac, oddeutu baner awr cyn ei farwolaetb meddyliodd y meddyg y buasai yit