Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Y DYSGEDYDD. Rhif. 143] TACHWEDD, 1833. [Cyf. XII. COFIANT Y DIWEDDAR BARCH. ROWLAND HILL, A.C. (PARHAD O'N RHIFYN DIWEDDAF.) I It ydoedd Mr. Hill yn çyfaill gwresog a diysgog i'r Gymdeithas Fiblaidd Frutanaidd a Thrainor er ei deciireuad, a safodd yn egn'íol drosei hegwyddorion yn y dymhestl ddiweddar a fu arni, ac efallai iddo wneyd cymaint ag un o'i chyfeillion er argyhoeddi ybobl yu gyffredin o burdeb ei hegwyddor- iou. Y Gymdeithas Ysgolion Brutanaidd a Thramor oeddganddile mawryn ei feddwl, ac ymdrechai drosti yn ei fywyd, ac nid anghofìodd hi wrth farw. Carai yn fawr yr enwau duwiol a'r egwyddoriou haelfrydig y sylfaenesid hi arnynt. Yr Ysgoìion Sabbothol a dderbynient ei amgeledd a'i gyunaliaeth difliuo, ac efe a amddifíÿnai yn wresog eu hachosiou o'r areithfa a thrwy yr argraffwasg pau fyddai unrhyw ymosodiadau yn eu herbyn, yn enwedig pan wnaethun esgob dysgedig ofni yn ddirfawr y dadymchwelid ein llywodr- aeth, trwy addysgu y plant tlodion i ofui Duw apharchu y Breniu. Cymdeithas y Traethodau a gai ynddo bob amser gyfaill gwresog a dadleuwr egni'ol, acefea'i hanrhegodd âg un traethawd rhag- orol a ysgrifenasai er budd i'r carcharoriou dedfrydol, yn mha un y dengys y perygl o fod y creaduriaid annedwydd hyn, gwecîi eu dedfrydiad, yn cael eu hanghofio a'u hes- geuluso yn ormodol. Yr oedd yn gyfaill cyson a gwresog, ac yu gyfranwr haelionus i'r Gymdeithas er anfon allan bregethwyr i'u Pentrefydd Cartrefol, a dwyn dyuion ieuainc duwiol i fynymewn dysgi'rperwyl hwnw. Gwrthddrych y sefydliad hwn oedd yn neillduol unol â'i olygiadau, a bu byw i weled mwy na chant o weinidogion yn cael eu sefydlu trwy ei ymdrechiadau: rhai o honynt mewnlleoeddangenrheidiol asefyll- faoedd pwysig ynNghaerludda'ihamgylch- oedd, ereill mewn trefi poblogaidd a lleoedd pellenigsydd yn llafurio gyda mesur helaeth o iwyddiant. Fr Gymdeithashon fe roddodd yu haeliouus, nid yn uuig tra bu fyw, eithr 41 rhoddodd hefyd tuag at ei chynnaliaeth wrth farw. Yn annheg y dywedir gan rai fod Mr. Hill yn erbyn gweinidogaeth ddysged- ig, y fath ddywediadau a darddant oddiar anwybodaeth neu ragfaru. Y rhai hyny oedd fwyaf adnabyddns o hono a wyddent ei fod yn prisio dysgeidiaeth yn fawr, fel llawforwyu Cristionogaeth. Eithrpan welai rai yn ymarddelwi i'r hyn uid oedd gandd- ynt, ac yn ymfalch'ío ar yr hyn a dybient fod gauddynt, nid ymattaliai un amserrhag daugos iddynt eu balchder a'u hynfydrwydd, pryd y cai gyfleusdra. Meddyliai bob amser fod eisiau llawer o dJiwygiad yn ein hathrofeydd, a mwy o fanylrwydd yn yr eglwysi yn aufouiad dynion ieuainc i'r weinidogaeth santaidd. Nid aughofiai uu amser y pentrefi a'r lleoedd difreintiau crefyddol yn ei swydd ei hun, eithr yr oedd yn dad ac yn gyfaill gwresog, a chyfranwr haelionus i Gym- deithas Surry, sydd a'i hamcanion diysgog er taenu yr efengyl raewn conglau tywyllo fewn i'w swydd. Cymeradwyai yn galonog ei dybenion, dadleuai yn egníol ei bachos o'r areithfa, a blaenorai yn wastadol yn ei chyfarfodydd blynyddol, a rhoddodd yn haelionus at ei chynnaiiaeth pan y galwyd ef adref oddiwrth ei waith at ei wobr. Ni allai hyd yn nod ymweled ag uu lle, a llai o lawer y gallai aros yno am ychydig amser, heb ymdrechu gwueuthur daioni i eneidiau ei gyd-ddynion abreswylient yno. Er prawf o hyn gwelir ei ymddygiadau llafurus a haelfrydig tuag at dref lVotton-under-edge, yn mha le y gwnai ei arosfa dros ryw gy- raaint o amser bob haf. Ymddangosai yma fel patriarch y lle, ac y raae ynannichon- adwy rhoddi i'r hwn na welodd y fan yrun darluniad priodol o'i ddefnyddioldeb yno, nadwyn ar ei feddwl yr argraffiadau dylad- wy a roddasai yr olygfa hyfrydawl, p» gwelsai ei dŷ, a'r tir o'i amgylch, a'r babell addoli sydd yn gysylltiedig ag ef, yn mha