Cylchgronau Cymru

DYSGEDYDD ®vttpìtoal Ruif. 3.J MAWRTB, 1825. [Cyf. IV. COFIANT PARCHEDIG JOHN CALFIN, 0 GENEFA; Gydag jjchydìg o hanes yr Athrawiaeth sydd yn cael ei galw yn GALFINIAETH. Pathad o tu daìen 37. iNy flwyddyn 1559, yroedd cryd bob pedwerydd dydd ya gwasgu ar gorph egwan Mr. Calvin, oedd eisioes Wedi ei wanhau gan lafur a myfyr- iaeth. Er hyny efe a ailuogwyd i gyhoeddi ei Nodiadau ar lyfrEsay, ac argraflìad newydd o'i lyfr egwyddor- ion. Yroedd tyrfaoedd o wýr ieuainc yn dyfod o amryw harthau i Geneva, er niwyn addysg; a'r hên ysgoldy yn rhy fychani'w cynnwys, efe a gafoddgan Gyngor y ddinas, adeiladu ysgoldý helaeth, a gosododdei gyfaiUTheadore I$eza, yn flaenor ynddo. Yr oedd y phisygwr ac ereill, yn ceisio ganddo ymatal oddiwrth ei fy- fyriaeth, gan farnu y byddai hyny yn foddion er ei adferiad: ni fedrai wrando ar eu cyngor; ac yr oedd ei agwedd yn dangos na fedrai efe er dim ddygyinmod à segnrdod. O ddeutu'r amser hyn y dygwyd yr eglwysi Protestanaidd i weled mai uid cymhwys oedd arfer' un cleddyf heblaw'r gair.a dysgyblaeth* cherydd Mawbth l#». eglwysig, at ddarostwng cyfeiliornad- au mewn crefydd. Yr oeddynt wedi coll-farnu amryw o hereticiaid, megis Servetuí ae ereill, am eu cyfeiliornad- aii, (gwel Hanes y Merthyron, t. d. 800.) Yr oedd y Dr. Oweu o'r farn fod Servetus yn haeddu marwolaeth. Yn y flwyddyn 1561, yr oedd af- iecbyd niewn ami ddnll, yn cynnyddu ar Calvin, acyr oedd felun yn prysur dynui fydgwell ; er hyny btiestyniad i'w oes am dair blynedd yn mhellach. Yr oedd llafur Calvin yn rbyfedd ar byd ei oes, ond yr oedd ei ymdrech- iadau y pryd hyn agos yn angredadwy; pan yr oedd yn dal at ei orchwyliou ynei holl wendid, a'i afiecbyd. Ac oh byddai ei weudid yn atal iddo bregetbu, ysgrifcnaiatebion i amryw wỳr oedd yu cymdeithasu, ac yn ym- gyngori âg ef, o lawer o barthau y u Ewropa. Efe a gyhoeddodd ei ddar- lithoedd ar y Driudod, a'i atebion i GenadwyrCymanfa Lyoiu, ei sylwad-? au yn y Ffrangaeg a tiatiniaith ac lyfrau- Moses , hefyd ei «ylyradau ac lyfr Josuah a ddechi«uodd eẁ y» y