Cylchgronau Cymru

ŵfltfjjẁra. MYFYRDOD DUWIOL. NíD un ddyledswydd ydyw crefydd, ond cynnwysa lawer. Nid un fraînt ydyw crefydd, ond cynnwysa lawer. Dylai pob Cristion yradrechu adna- bod ei ddyledswyddau, fel y gallo eu cyflawni; ac ymdrechu adnabod ei freintiau, fel y gallo eu mwyuhau. Gydag edifarhau, a chredu, a gwylio, a gweddio, rhaid iddo hefyd fyfyrio. Beth ydyw myfyrdod? Rhaid deall hyn yn gywir cyn y gallom symud cara yn mlaen: ac er mwyn hyny, syíwer ar yr hyn a ganlyn. Y mae gwahaniaeth mawr rhwng myfyrio a gwrando. Y mae gwahan- iaeth mawr hefyd rhyngddo a darllen. Wrth wrando, yr ydym, yn oddefol, yn derbynargraff oddiwrth yr hyn aleferir; ac wrth ddarllen, yr ydym, yn oddefol, yn derbyn argraffoddiwrth yr hyn a ysgrifenwyd. Y mae gwahaniaeth mawr rhwng myfyrio ae ysgrifenu. Y mae gwa- haniaeth mawr hefyd rhyngddo a ilefaru. Wrth ysgrifenu, yr ydym, yn weithredol, yn crëu argraff ar y neb sydd yn darllen; ac wrth lefaru, yr ydym, yn weithredol, yn crëu argraff ar y neb sydd yn gwrando. Y mae myfyrdod yn cynnwys y ddau beth: y mae yn oddefol ac yn- weithredol. Yr ydym yn weithredol pan yn gosod y meddwl ar y gwrth- ddrych; ond yn oddefol pan yn derbyn argraff oddiwrth y gwrthddrycb. Y mae genym ddewisiad o wrthddrychau myfyrdod, ond nid oes dewisiad genym o'r argraff a wnant ar ein calon a'n cymeriad. Gesyd pob gwrth- ddrych argraff arnora briodol i'w ansawdd, yn annibynol ar ein dewisiad. Os ar y nef y bydd ein myfyrdod, y mae yr argraff yn rhwym o fod yn nefol. Ni ellir attal hyn. Os ar y ddaear y bydd ein myfyrdod, y mae yr argraff yn rhwyra o fod yn ddaearol. Ni ellir gochel y canlyniad. Y mae myfyrdod daearol yn gwneuthur y cymeriad o ddyn daearol: y mae myfyr- dod nefol yn gwneuthur y cymeriad o ddyn nefol. Y mae myfyrdod yn weithrediad rheolaidd a gwastadol y meddwl. Agwedd lywodraethol y meddwl ydyw, ac nid peth yn dygwydd ar amserau ansefydlog. Nid cynhyrfiad am dymmor, nid cyffroad am enyd ydyw. Nid y w arferiad y meddwl yn ddamweiniol ac achlysurol yn deilwng o gael ei alw yn fyfÿrdod; ac nid yw y cyfryw yn gymhwys i gael eu rhesu yn mhlith dynion myfyrgar. Gweithrediad parhaol y meddwl ydy w myfyrdod. O holl greaduriaid y ddaear, dyn yn unig syddalluog i fyfyrio. Dengys hyn ei urddas a'i gyfrifoldeb: gesyd fri arno fel y creadur uchaf a rhagoraf. Gall aaolygu, a dysgu oddiwrth amgylchiadau wedi bod: gail ra^olygu, a darparu at amgylcbiadau etto i fod. Pa ANHAWSDER SYDD I FYFYRIO? Y mae llawer iawn o ddynion yn ymdaith trwy'r byd yn berffaith ddify- fyr, ac yn dybenueu hymdaith heb weled, na gwybod, na theimlo nemawr mwy na'r anifail. Dengys hyn fod rhwystrau o ryw fath ar y ffordd, apha fath ydynt sydd deilwng o fod yn destun ymchwil. Y mae anhawsder yn natur y ddyledswydd ei hun. Ceir y corff, yn neillduol ar brydiau, yn hynod anhawdd ei ystwytho at waith j ond llawer IIydref, 1864. 2 z