Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Y DYSGEDYDD öyda'k hwn y mae "yr annibynwr" wedi ei uno. Y ÜHYWBETH, Ah ol dyfod i'r penderfyniad barn a amlygid ar ddiwedd y bennod flaën- orol, yn mherthynas i'r angylion da a drwg, ceisiai'r hanesydd brofi'r ath- rawiaeth ynddo ef'ei hurmu, neu yn hytrach ei brofi ei hunan wrth yr ath- lawiaeth. Fel hyn:—Ceisiai osod ei hun, inewn tybiaeth, yn nghyflwr a sefÿllfa angel diniwaid, ac ymwrando ar ei deimladau yn y cytìwr hwnw, pan yn sefyll uwchben, ac yn edrych ar drychineb ofuadwy ei frodyr a gwyiupasent. Tyhiai, mai ymotynion cyfî'elyb i hyn a ymgyfodasent yu gyntat'oll yu ei fedd'wl:—Pa fodd y cwympodd y cedyrn? O ba ley daeth — pa betb a barai y f'ath ddygwyddiad dyeithr ac ofnadwy? Ac o'r tu arall, Pa fodil y bu na buaswn iuuau yn un o'r cwympedigion? Yn mha le, yn mha beih, neu yn rohwy y maeyrachos o'r gwah'.niaeth hwn? Ni wnaeth ete ddim gwahauiaeth rhyngddyuf hwy asyrthiasant, a uinnau y rhai asafas*- om, o ran eiu cyfansoddiad fel ei greaduriaid. Yr oeddynt hwy mor bur, inor santaidd, mor wybodus a deallus a ninnau. Ni ddangosodd efe un fí'af'r neillduol tuag atoui ui, ragor iddynt hwy, i fod yn achlysur i beri iddynt eiddigeddu ac ymddigio. Gwyddem oll ddarfod ein cyfansoddi yn gyfryw greaduriaid, a'n gosod yn y gyfryw sefyllfa ag y gallasem oll sef'yli ae aros Xnddi, neu ynteoii ei gadael a'i fforffetu. Yr oecJd pob peth yn ein nalur ac yn ein sefyllfayn gylrihelliadol i ni barhau yn ddianwadal a fíydd- lon yn ein hufudd-dod; a gwyddein oll mai trueni a dinystr anadferadwy byth fùasai caulyniadau anocheladwy anufudd-dod a gwrthryfel: nid oedd y pethau hyn yu guddiedig oddiwrth neh o honom. Ond wele lengoedd mawrion o honom wedi cwympo, aceraill wedi setÿll. Pa fodd y syrthias- ant hwy, ac y safasom ni? Tra y rhaid iddynt hwy yniwybod ac yindeimlo bod eu gwrtbryt'el yn hollol ddiachos, ac heb rith o esgus drosto, oni raid i ninnau twiodoli ein cadwedigaeth rhag syrthio i'r uu trueni, i ewyllys da penarglwyddiaethol ein Creawdwr yn rhagflaeiiu eiu haflwydd, trwy ddy- lauwad dirgelaidd ar ein nieddyliau rì'n cadwai, ynawry brofedigaeth, rhag cydredeg â hwynt, i'r un rhysedd a dystryw? Nid i ni, ond i'w enw ef, y perthyn y gogoiiiant am hyn; ac y mae arnom rwymedigaethau newydd, bellach, i'w garu a'i wasanaethu ef, yn ychwanegol at ein rhwymedigaethau o'r biaen. Ymsyniadau o'r fath yna a ymgyfodent yn ei feddwl, wrth dyb-osod ei hunan yn sefyllfa angel cadwedig, i edrych ar y flaith ryfeddol ac arswydlawn hò-.o. Wedi hynŷ ceisiai osod ei hunan yn sefylifa angel syrthiedig i edrych arni. P« fodd yr ymdeimlai efe wrth olygu yr un am- gylchiad, o safle ei gytìwr ef? Credai y buasai raid iddo ddywedyd—Myfi a barodd, ac a ddygodd arnaf fy hun, yr holl drueni hwn; nid yw euog- Mài, 1865. o