Cylchgronau Cymru

DYSGEDYDD CREFYDDOL, *e. Rhif. 108.] R H A G F Y R, 1830. [Cyf. IX. COFIANT M 113. S A R A H Y A L L O W L E Y. Miîudymem i'r Foneddlges hon gael eìgeni yn, nen gerllaw Croesoswallt, ac aeth yn ei hieuenctyd i fyw at ei liewythr, yr hwn oedd yn aros yn Llundain, a dygwyd hi i fyny ganddo yn nihob peth angenrheidiol. Yno y piiododd Foncddwr o'r enw Mr. Yal- lowley. Yr oedd y gwr hwu yu ar- ianwr (banher) enwog, a bu farw er's Uawer o fîynyddoedd bellach; a gad- awodd bron y cyfan o'i feddiannau i'w weddw a'i merch, gan drefnu fod i'r hwyaf ei hoes o honynt íeddiaunu yr hyn fyddai yn ngweddill ar ol y llall. lìyddai y Foneddiges dan sylw yn ar- ferol, yn ei dyddiân boreuaf, o fyned i addoldŷ perthynol i'r Ymneilldüwyr yn Llundain; ond ìneddyliem mai i'r Eglwys Sefydledig yr arferodd fyned fynychaf, os nad bob amser, tra bu mewn undeb priodasol. Yn mhen rhyw gymaint o amser wedi ctaddu Mr. Yallowley dacth lii a'i merch i'w hen wrad i Swydd yr Amwythig, a bu Mrs. Yallowley fyw yno, feddyliem, am ryw ysbaid o am« ser mewn cysylltiad rheolaidd fi'r Eg- Iwys SefydU'dig. Y gweinidog y byddai arferol o'i wrando ydoedd o egwyddorion efengylaidd, ac yn ym- agweddu yu deilwng o'r efengyl.— Fodd bynag tueddwyd Mrs, Yallow- ley a'i merch i ddyfod i fyw i Gymru; a bnont byw am ryw hyd mewn palas hyfryd gerllaw Lianfyllin. Pan y daethant yno gyntaf, byddent arferol o fyned i'r Eglwys Sefydledig i addoli; ond wrth ganfod yno bethan nas gall- asent eu cytnmeradwyo, penderfyu- odd Mrs. Yallowley fyned dan swn y weinidogaeth i gapel yr Annibynwyr yn y dref, pryd y pregethai y Dr. Lewia iddi bregeth Saesonaeg gyda'r ewyllysgarwch mwyaf. Ond yn mhen ysbaid oamser symudodd o Laufyllin, ac o'r diwedd daeth i fyw i Frynygwiiij yn agos » dief Dolgellau. Yn fuau wedi hyn ymofynodd ara gapel yr An- nibynwyr; ac ar un Sabboth, am 2 o'r gloch, ar ganol y bregeth, dyrna hi a'i merch yn dyfod i mewn i'r addoldŷ, ac yn eistedd wrth y drws. Nis gwyddai y gweinidog y pryd hwn pwy a allasent fod ; am hyny nid amcanodd ddweyd dim wrthynt y pryd hwn ond yn Gymraeg yn unig. Yn fuan wedi hyn cafodd Mrs. Yallowley gyfleusdra i ymddiddan äg uno aelodauyreglwys annibynol, a gofynodd iddo a allasai hi a'i theulugael pregeth Saesonaeg ar y Sabboth. Dywedai yntau ei fod yn meddwl ygwnai ei weinidog ymdrechu pregethu ychydig Saesonaeg iddynt bob Sabboth y byddai yn y dref, sef bob yn ail Sabboth. Wedi hyny gyr- odd am y gweinidog i ymddiddan àgef yn yr achos, achytunwyd ganddo ef a hithau i ychydig o Saesonaeg gael ei bregethu bob Sabboth y byddai yn y dref. Yn fuau wed'yn ymofynai a allai yr un gweinidog arall ddyfod yno, a phregethu Saesonaeg ar uu o'i Sabbothau "mud," fel y galwai hwynt. Yna cafwyd gan y Parch,- M. Jones, Llanuwchllyn, ddyfod yu tìsol i Ddolgellau, a phregethai iddi lii a'i theulu yn Saesonaeg, a chweòi hyny i'r gynnuUeidfa yu Gymrae^ 2 Y