Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Y8GEDYDD CH3t3FlTDDOIi, &.C Rhip. I!!.] M\ WRTH, 1831. [Cyf. X. COFIANT MRS. ELIZABETH EYANS, O'R BWLCHGWYN, PLWYF CELYNIN, SWYDD FEIRION. IMiìs. E. Evans ocdd ferch i Edward ac Elizabeth Owen, Pantphylìp, o'r plwyfuchod, pa un oedd yn dcilliaw (er yn mhell) oddiwrth yr enwog Dnctor Owen y Duwinydd, ac hefyd odiliwrth y Parchedig Hnc;Ii Owcn o | Fronyclydwr. Byddai Mr. H.Owen i yn arferol o bregetliu yn Pantphylip. Gallwn wcled hyn yn hanes ei fywyd. Cafodd Elizabcth Evans ei geni yn niis Awst, 1781. Yr oedd hi yn ei ìiieuenctyd yn rhagori ar ei chyfoed- i ion yn gyftredin. Ni bti erioed yn galln i ymhyfrýdn niewn arferion llygredig yr i oes. Yn yr amserhwn nid oedd llawer 0 yiuddangosiadau o wirgrefydd ynddi, | oblégid ychydig oedd ei manteision i wrando'r efeilgyl o herwydd tywyll- wcb yr árdal yr oedd hi yn bywynddi. Yn mis Mehefin, yn y flwyddyn 1802, yr ymnnodd mewn cyfammod ptiodasol á Mr, Lewis Evans o'r Bwlchgwyn, yn yr ún plwyf, i ba un y b'.i yn ymgeledd gymhwyshyd ddydd ei marwolacth. () gylch yr nn amser y daeth Lewis Pngh i'r ardaloedd hyn i gadw ysgol, ac i bregethu yn aclilys- iirol; ac oblogitl ei fod yn berthynas ac yn gytaill iieilldnol i'w phriod, cawsant ill dan eu tneddn i fyned gydag el'yn anil i Lwynpwril i wrando yr efengyl, pa nn yn raddol a gafodd ei gwneiitlmr yn albi Dnw er eti hiechydwriaeth. Yn y flwyddyn 1805 cafodd rliyw ychydig o bersouau eu tiieddu i yiiiuno mewn cyfatnmod eg- lwysig yn Llwyngwril yn mhlitli yr Annibynwyr, dan ofal gweinidogaeth- 01 y Parcli. James Griffitlis, y prjd hwnw o Fachynlieth, ond yn awr o Dýddewi; ac yn mblith eraill yr oedd Mrs. E. Evans a'i phriod. Cafodd y fraint o harddn ei phroflfes o'r efengyl trwy fyw yn addas i'w rheolau dros yfb'aid 25 o flynyddoedd, ac ni bu erioed o dan gerydd eglwysig. Yr oedd h't yn tlra flTyddlon i gadw ei chydgynnuUiad hyd yr oedd ei hiech- yd a'i hanigylchiadati teulnaidd yn caniatan, ac ystyried fod ganddi o dair i bedaìr milldir o ffordí tra pheryglns i ddyfod. Rhoddai arwyddion neill- duol fod y gair yn cael dwys argrafF ar ei meddwl trwy ei hoffder i ym- ddiddan am y pregethau, ac yr oedd cgwyddoiion yr efengyl yn yinddis- gleirio yn neillduol yn ei bywyd. Nid oedd un amser yn meddu ar gorph cryf; ond o gylch dwy flynedd cyn ei marwolaeth cafodd oerfel lled drwm, nes yr oedd bron bawb wedi meddwl nabyddai hi uemawr oddydd- ìan ar cin daear ni. Bum yn ymwel- ed á hi yn y cystudd hwn, ac yr oedd lii yn dra chysnrus o ran ei phrofiad, yn foddlon i drefn ei Thad nefol, ac yn lled rydd oddiwrth ofn marw, yr hyn sydd yn fagl i laweroedd. Dy- wcdwyd wrthi gan y meddyg na bydd- ai hi fawr o ddyddiau yn ychwaneg yn y byd, ond ni chymerodd un braw, eithr yn hytrach llawenbau wrth fedd- wl ei bod mor agos i'w chartref tragy- wyddol. Cafodd ei siomi yn hyn, canys adferwyd ei hiechyd i raddau. Tna diwedd Ebrill diweddaf cafodd ei chymeryd gan lewygfeydd, a'r olwg ddiweddaf a welais arni yc fyw oedd yn un o'r rhai'n.