Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Y DYSGEDYDD, Hbn Gyf.— 901 EBRILL, 1897. Cyf. Newydd.—301. YMFFROSTIO YN Y GROES. GAN Y PARCH. D. M. JENRINS, LIVERPOOL. "Eithr na ato Duw i mi ymffrostio ond yn nghroes ein Harglwydd Iesu Grist trwy yr hon y croeshoeliwyd y byd i mi a minau i'r byd." Gal. vi. 14. ^AN yn son am ymffrostio yn y groes yma golyga Paal, nid ymffrostio yn y pren croes ar yr hwn y bu Gwaredwr dyn farw, ac nid ym- ffrostio yn y penyd gwirfoddol a'r cystuddio'r cnawd hyny ag y mae llawer heddyw yn ei alw yn gario'r groes ac yn '*dwyn yn y corff nodan yr Arglwydd Iesu." Oad golyga yr apostol athrawiaeth y groes—yr holl syatem houo o wirioaeddau efeogylaidd sy'a cyrhaedd eithafnod ei hystyr yn ffaith y croeshoeliad; yr efengyl am iachawdwriaeth trwy ing, a gwrtn- odiad, ac angeu y Duw-ddyn. Mewn ffaith, y mae Paul ya ei olygu ef ei huDan oedd ya dwyn y groes—ef yo ei haaes trychioebus, ac ya ei berson Anfeidrol ei werth. "üanys ni fernais i mi wybod dim yn eich plith ond íesu Grist a hwnw wedi ei groeshoelio." Yn awr, pan yr ysgrifeuai Paul yr Bpistol hwa at y Galatiaid, yr oedd yn gofya llygad gweledydd a chalon gwroa i ro'i llais a chyhoeddusrwydd i ymadrodd fel hwn yn nglyw y byd. Yr oedd y groes ar y pryd hwn yn nghyfnod ei hiselder. Yr hyn a safai allaa amlycaf yn hanes y groes yn ngolwg dynion ydoedd ei phoen, a'i gwendid, a'i gwarth; ac yn ei gwendid a'i gwaradwydd, yr oedd yn myn'd ar ei hunion yn erbyn rhagfarnau crefydd- ol cryfaf yr holl fyd. Tri dyn mawr a dylanwadol y byd crefyddol yn nyddiau Paul ydoedd yr Iuddew, a'r Groegiad, a'r Rhufeinwr; ac feedrychai y tri hyn gyda'r dirmyg mwyaf gwawdus ar athrawiaeth y pren dyoddef. Crist wedi ei groeshoelio, yn wir, ydoedd yr ateb dwyfol i ddysgwyliad hir yr Iuddewon am Waredwr. Yn ei enedigaeth isel ef yn llety yr anifeil- iaid yr oedd cyflawnder yr amser proffwydoliaethol wedi ei gyrhaedd; ac yn yr hanes poenus o Fethlehem i Galfaria, yr oedd Duw wedi dwyn ei fwriad grasol am ei bobl i ben. Ond yr oedd mor wahanol i'r dysgwyliad yr oedd y teimlad cenedlaethol yn mysg plant Abraham wedi ei gynyrchu! An- mhosibl yn eu tyb hwy ydoedd i Ẃaredwr Dwyfol ei bobl fyned i fawredd a chyrhaedd ei amcan trwy ddyoddef angeu a ystyrid yn felldigedig yn eu cyfraith hwy eu hunain; canys, "melldigedig yw pob uu sydd yn nghrog ar bren." Yr oedd y pethau yn gyffelyb gyda phleidwyr cyfundraethau meddyliol eraill y byd. Edrychai y Groegwr ar y syniad o ryddhau cymdeithas o gaethiwed ei llygredigaeta trwy ddylaawad angeu ua oedd wedi ei ladd ar gam mewu congl anenwog o'r byd, yn ffolineb o'r math mwyaf gwawdus, "Eithr nyni ydym yn pregethu Crist wedi ei groeshoelio, i'r Iuddewon yn dramgwydd, ac i'r Groegwyr yn ffolineb.'' Ac am y RUufeinwr: ar y groea