Cylchgronau Cymru

Y DY8GEDYDD. Rhif. 193.] RHAGFYR, 1837. [Cyf. XVI. bywgraffiad y parcit. o. tiiomas, (ÌYNT O LANFECHELL. G.ANWYI) Owen Tliomas yn yr Hen Eg- Iwys, yn Môn, ar y 24ain o Fedi, 1764. Ei íI.ìd a'i fam, Thomas a Catherine Roberts, oeHdynt dyddynwyr galluo£ a chyfrifbl, yn y tyddyn aelwir Uan Hen Eglwys, yn mha :i!i y mae rhai o'r teulu.yn üros hyd hedd- v\v. Am ei brofiad yn ei ieuenetyd nid oes ffenym ddim hanes wedi ei adael, ondeifod wpà\ ymuno à'r Eglwj's Annihynol yn Rhosymeirch yn 1? ocd, yr hon bryd hyny ydoedd dan ofal gweinidogaethol y Parch. [3. Jones. Tybygol nad oedd ond ei fam vn prorTesu, ac oblegyd hyny na chafodd nemawr o annogaeth gan ei dad i uno à îhrefyddwyr; ond i'r gwrthwyneb, dyodd- îl'udd dywydd garw, yn enwedig yu ifi'hreu ei grefydd, a gwybu hettt oedd jnel ei gau allan y nos ar ol bod yn addoli jyda phobl yr Arglwydd. Ond cr hyn jnihaodd Owen yn ífyddlon, gan ddewisyn hytrach oddef adfyd gyda phobl Dduw, na chael sirioldeb perthynasau dros amser.— Tra niac y Cristiou yn cael ei gylchyuu â phrofedigaethau oddiallan, mae gwir grcf- ydd yn peri tawelwch oddimewn, ac yu rhnddi tangncfedd nas gall y byd ei roddi, na'i gymmeryd ymnith. Yit y fl. 1789 ymbriododd ag Elizabeth, iiìcrch Morris a Mary Williams, Ty'nmyn- ydíl, Tregenan. Yn fuan wedi hyn aeth i fyw i Gemmaes-y-Coed, plwyf Trefgwalch- mai. Erbyn hyn yr ydoedd yn lled bell oddìwrth Rosymeirch,a'i feddwl puraidd yn dfliau yu awyddus i wneyd lles i ereill, yn ',rystal a'i gyfleusdra ei hun •, felly tra yn aros yn Nghemmaes-y Coed bu mewn rhan yu otferynol i ddechreu'r achos yn Ngheir- chiog (wedi hyny Salem) lle mae yn awr 44 Eglwys sirio! o dan ofal gweinidogaethoì y Parch. R Parry.* Yn y flwyddyn 1794. symmudodd O. Thomasi Fodwyn. Ac ymá bu yn oíTerynol i ddechreu yr achos yn Llanddausant. Yn y fiwyddyn 1795, adeit- adwyd yno (ìapel, yr hwn a elwir Bethan- ia, lle mae ynbresennolgynnulleidfa luosog yn addoli.f Yn y fan hon bu yn ddiwyd a llafurus i gynnal yr achos yn ei wendid mawr, a mwynhaodd yr Eglwys hon ei gynghorìon a'i lafur gweinidogaethol i raddau mwy neu lai hyd ddiwedd ei oes, yn enwedig y rhan olaf o'i fywyd, a chofir yn gynnes gan lawer yn yr ardal hon, heblaw manau ereill, ei ddull serchog yn y gyfrinach neillduol, ei ymddyddanion ad- eiladol pan ytt ymweled â hwy yn eu tai? yn nghyda'r dull selog yr annogai hwy yu gyhoeddus i dderbyn yr Ies.u a bregethai. Gan nad ydyw yr Iesu yngalwei weision i fod yn segur, meddyliodd Rhagluniaeth yn oreu symmud O. Thomas etto i ardal lle yr oedd cisiau codi pabell i addoli Duw Israel, a lle i'r pGrerinion gael eu dyddanu ar eu taith. Yn y flwyddytt lSOOsymmud- * Yma y bu y Parch. U. Roberts j-n gwasanaethu yn fifyddlon tra gallodd. Am rinweddau y gwr bucheddol hwn, gadawaf i arall ysgrifenu ar ol ei ymadawiad. + Yn agos i'r fan hon mae Clwchdernog, lle bu yr enwog \V. Prichard. iGwel y Dysgedydd am Mehefin diweddaf.) A chan fod hanes; i Mr. W. P. re<:ordẁ tý bychan ar dir Clwchdernog, gellid meddu 1 i bregethu fod yno o'r blaen, ond nid yw yn debyg fod yno un eglwys eyn amserO. Thomas. 15 n ysgrifenydd y llinellau yma, gyda syn-hyfryd- wch, yn sefyìl o fewn muriau y tŷ lle bu pregethu, a hefyl hen dŷ Clwchdernog, ac yn sylwi ar y cerrig.yn y mur, pa rai yn ddiau ydynt dystion o daèrineb gweddYau W. Priohard, a'i ffyddlondeb gyda'r ddyledswydd deuluaidd.