Cylchgronau Cymru

32 ADGOFION AM ItOBYN DDü EîtYRI. drwm iawn ar weinidogion ieuainc ar y matter hwn. Clywsom am dano yn cerdded o Gaerfyrddin i Gydweli—deg milldir o ffordd, ac yn cael ei gydlafurwr ieuanc yn y gwely, ac yn ei halltu ef â thân ei watwareg. Yr oedd rheolau auraidd John Wesley wedi eu corpholi yn ei fywyd ef. "Be diligent. Never be unemployed. Never he triflingly employed. Never while away time. liead steadily the most useful books," &c. Yr oedd yn ddarllenwr mawr drwy ei oes hyd y diwedd. Yr oedd cylch ei ddar- lleniad yn eang iawn: darllenai hobpeth. Anaml y dychwelai adref o gyfarfod na fyddai ganddo lyfr neu lyfrau, hen neu newydd, i'w dwyn adref. Darllenai bob llyfr drwyddo yn ofalus, ac yn fynych cymerai nodiadau o'i gynwys. Yr oedd ganddo lyfrgell ragorol, at yr hon y byddai beunydd yn ychwanegu ati neu yn tj-nu oddiwrthi. Yr oedd yn gyfaill calonog i bob sefydl- iad daionus, yn bleidiwr gwresog i addysg, yn amddiffynwr diofn i Ymneillduaeth, ac yn gadarn yn mhlaid y gwan. Yroedd yn un o Lywodraethwyr Prif Ysgol Caer- dydd o'r dechreu hyd ei farwolaeth ; ac er nad oedd yn alluog i fod yno teimlai ddyddordeb mawr yn ei llwyddiant. Tra yn Wesleyad selog yr oedd yn ddigon mawr ei enaid i iawfhau gwaith da yn inhawb, i gydymdeimlb gyda phob dos- barth, ac, hyd y gallai, i gynnorthwyo pob enwad crefyddol. Bu jrn pregethu yn dra mynych yn mhwlpudau pob enwad Ymneiìlduol j-n nghymj'dogaethau Ty Ddewi yn ogystal ag mewn ardaloedd eraill. l'r oedd, ar gyfrif oed, profiad, gallu a pharchusrwydd, yn wir esgob Ymneiilduaeth Ty Ddewi. Bu j-n rhodio hyd lanau yr afon am wj'thnosau. Dy- wedai wrth weinidog j7 lle eiriau cysur- lawn. Yr oedd \T bardd enwog Goethe j'n gwaeddi am oleuni ; ond geiriau olaf Dr. Joues cyn marw, y rhai a ddywedodd wrth y Parch. W. Jenkins, M.A., gweini- dog y Methodistiaid, oedd—" Y mae yn goleuo yn mlaen." Bu farw mewn tang- nefedd, y dydd olaf o Fehefin, 1891. Claddwyd ef, yn yr un beddrod a'i briod, yn Nghladdfa Eglwys GadeiriolTy Ddewi. Daeth yno dyrfa o wyr bucheddol o bob enwad i'w hebrwng tua'r bed-L Tra y gweddiai yr ysgrifenydd ar lan y bedd clywid yr adlais ; ac fel y gweddiai am i'r rhai byw gael cj'mmhorth i fyw fel ag y caem glywed y Bamwr jrn dweyd, "Da, was da affyddlon," atebai yradlais, " Da, was da a fi'yddlon," fel llais o fyd arall, gydadylanwad tyner-doddedigar íeddj'liau liawer oedd yn y lle. Felly y credai y rhai a adwaenent y Dr. Jones ydoedd mynegiad y nefoedd uwch ei fedd ef. David Young. ONLLWYN. Onllwyn oedd i'n llenj'ddiaeth—ya. addurn Awenyddol odiaeth: [dlôs; Llefara'n hir, drwy'r llyfr wnaeth,—awen Caiff o hyd aros mewn coffadwriaeth. Tbeboh Aled. ADGOFION AM EOBYN DDU EEYEI. Dichon nad yw yr oll o ddarllenwyr Y Geninen yn gwybod mai genedigol o dref Caernarfon ydoedd ein gwrthddrych. Modd bynag, yno y ganwyd ef yn y flwyddj'n 1804. Cafodd ei brentisio j'n grydd pan j'n 12 oed; ac yn yr oedran bachgenaidd hwnw (ebai efe wrth yr ysgrifenydd) y cyfansoddodd efe ei benniíl- ion gorchestol ar " Gorphenwyd," y rhai a fyddant mewn bri tra y pery yr iaith Gymraeg. Buddugol oeddynt mewn Eis- teddfod nad ydjrs yn cofio yn mha le. " llobyn Ddu" oeddd ei ffugenw wrth eu danfon i'r gystadiuaeth; a chwanegodd ei feirniad Eryri at ei enw cystadluol, gan ei annog i arferyd Robyn Ddu Eryri o hyny allan, â'r hyn y cydsj'niodd j'ntau. O ran ei berson, cj'ffredin mewn taldra ydoedd ein gwrthddrych, ond o brydwedd golj'gus; yn meddu llygaid mawr, yn llon'd eu mortais (sochet), yn lljrm a threiddgar, gan wreichioni mellt pan ar y llwj'fan, a'i barabl yn berwi fel llifeiriant djfroedd lawer. Meddai dalcen llydan, uchel a llawn—oll yn gj'mmesur—yn ar- wyddo crwjTbr crebwyll cryf. Ei wallt oedd ddu fel y fran, o'r hwn y byddai yn bur ofalus. Bu i'w orfanj-lwch gyda'i wallt fod j-n achos o ffrwgwd a ffrae agos rhyngddo ef a Mr. Williarn Edwards (Wil Ysgeifiog). Yr òedd y ddau j-n cj'dgysgu unwaith mewn lle nad j'dj's yn cofio yn awr. Yn y boreu cyfododd y Du, gan adael ei gydwelj'wr j*n cysgu yn drwm; ond gan j' swn a gedwid yn ngoruchwyl- iaeth jrr ymolchi, deffroes y bardd Ysgeifiog; ac wrth weled lîobj'n Ddu yn troi a throsi ei wallt mor ofalus â'i grib, ebai o'i wely,— Gwae i Robyn am gribo ! Ai'n wj'llt iawn yw ei wallt o ? Nid ydyB yn cofio y cyd-ddilj'niad awen- yddol a gj*mmerodd le rhwng j' ddau ; ond yr ydys yn ccfio yn dda i liobyn Ddu addef na chafodd efe erioed ei orchfygu am " awen barod " ond gan Wil Ysgeifiog yn unig. Cyhuddid ef gan rai o fod yn falch, â'r hjrn nid j'djrs yn cj'tuno. Gwir yr ym- wisgai jrn lân a chryno, yr hyn oedd yn glod iddo jrn hytrach nag yn annghlod. Ei wisg fyddai o frethyn du bob amser, a'i •wasgod o'i hanner i fyny yn agored, afront ei grys wedi ei frodio â ffriliau j'n taflu allan, yn ol arfer yr uchelradd yn y cyfnod hwnw. Un o dymeredd naturiol radlawn, tawel a serchog, a hawdd i'w foddio, ydoetid efe ; ond pan y cythruddid ef, efe a ymwgai ac a ruai fel gwrdd darw Basan, a gwae i'w gythruddwr fyddai sefyll o flaen ei gyrn y mynydau cynhyrfus hyny. Yr oedd ei hylithrwydd yn ddiarhebol, jrn amrywio yn ol natur ei faterion, o dj'rfiad y daran hyd lyf nder yr awel ac eglurder jr dydd ; a'i feadylddrychau yn chwalu bob ffordd, fel gograid wynwyn Twm Sion Cati gynt i lawr y llechwedd. Ni byddai un amser yn gwarthruddo neb o sj'iiiadau gwahanol t'r eiddo ef ei hun, ond parchai bawb, heb