Cylchgronau Cymru

Rhif XIV.] MAI, 1856. [Llyfr II Mae dyn 301 greadur addolgar. Mae hanes holl dylwythau gwár ac anwár y ddaear yn dangos hyny. Meddyliodd Robert Moffat y cenhadwr, iddo ganfod llwyth yn Affrica wedi eu darostwng mòr ddwfn, nes nad oedd ynddynt un- rhyw daeddiad o'r fath; ond y mae ymchwyliadau diweddarach yn gwneyd hyny yn bur amhëus. Mae tuedd adäoli yn holl genedloedd y byd. Mae ya wir fod y duwiau a addolir yn isel a dirmygiedig iawn—ac yn profi yn eglur wirionedd yr oracl ddwyfol fod " trueni dyn yn fawr." Pa un ai trwy dradd- odiad trosglwyddedig 0 oes i oes y creüir y duedd yma; ai ynte ryw weddillion o'r ddelw ddwyfol sydd yn aros ydyw; nid yw pawb yn cyd-olygu. Ond y mae yn wirionedd a gydnabyddir yn gyffredin, Fod tuedd addoli yn mhoh dyn. Yr oedd dyn yn addoli yn Eden; beth oedd dull addoliad y ereadur santaidd nid jw y Bibl wedi amlygu, ond gan mai creadur ydoedd yr oedd ufudd-dod, gwasanaeth, ac addoliad yn ddyledus oddiwrtho i'r Creawdwr. Ond wedi i ddyn bechu sefydlodd yr Arglwydd drefh reolaidd i'w addoli—trefn sefydlog Duw ydoedd ordeiniadau, defodau, ac aberthau yr hen oruchŵyliaeth. "Wedi i ddyn bechu nid oes addoli ond mewn aberth—trwy waed y durturod,y cywion colomenod, yr ŵyn, yr aneri cochion, a'r bustych y nesai yr Iuddew at Dduw; a **, fnrwy werthfawr waed Crist y mae i ni hyídra a dyfodfa at y Tad." Gwaed Crist yn gysgodol oedd y dramwyfa gynt: a gwaed Crist yn sylweddol yw y dra- mwyfa yn aAvr. Mae hanfod addoli yr un peth yn awr a chynt, ond fod defodau Iuddewaeth yn fwy i gyfarfod a'r byd yn ei sefyllfa fabanaidd." Coffadwiiaeth enw Duw" oedd yn gosod pwysigrwydd ar yr addoliad luddewig, ac "ym- gynull yn enw Crist" ydyw enaid yr addoliad Cristionogol. Md ein hamcan yn bresenol yn uniongyrchol ydyw egluro natur a threfn addoliad ond amcanwn argyhoeddi rhai camsyniadau sydd yn ffynu gyda golwg ar bwysigrwydd add- oliadol, a dangos Pa beth sydd yn gosod pwysigrwydd a mawredd ar yr addoliad. Cysylltir pwysigrwydd gormodol a lleoedd neillduol.—Yr oedd addoliad dwy- fol yn beth llëol dan yr hen oruchwyliaeth. " Jerasalem oeddy man lle yr °edd yn rhaid addoli." Yma y cynaliant eu gwyliau arbenig ac y dygant eu naberthau i'w cyfiwyno i Arglwydd yr holl ddaear." Ymneillduodd y Samar- laid a chodasant deml ar fynydd Gerazim; a derbynient yn Hawen y gwe- ûüion a ysgỳmunid yn Jerusalem. A phan gwnaeth Crist ei ymddangosiad yr oedd dadl fawr rhyngddynt y'nghylch lle yr addoliad, oblegid nid oedà ganddynt un ddirnadaeth am addoli ond mewn cysylltiad a Uo neillduol; û dis- S^yliaat yn bryderus am ddyfodiad y Messiah, oblegid un o'r pethau cyntaf-y