Cylchgronau Cymru

I CENHADWR AMERICANAIDD. Cyf. 15, Rhif. 12. RHAGFYR, 1854. Rhif. oll 180. IBgtöjgrafftiòfrol. FAFASOR POWEL A'I AMSEEAU. (Ter'yniad o tu àuì. 407.) Ar yr Sfed dydd o Dachredd, 1667, Syr John A., Marchog, a Dr. W. £ , a ddaethant i'r dafam Angel yn C, ac a ddanfonasant am Mr. Fafasor Poirel i ddyfod atynt, ac efc a ddaeih. Dr. B. Ni a dderbyniasom awdurdod oddiwrth y cynghor i gynyg y llwon o ufudd-dod a goruch- afiaeth i cbwi. Mr. P. Foneddigion, os dyna'ch neges, atolwg gadewch i mi ddychwelyd i'r carchar drachefn; canys yr wyf wedi fy iighymeryd eisoes, ac yr wyf yn tybied nad yw yu rheoiaidd nac yu ar- ferol i'w cynyg i garcharor; chwi a ddylasech ei wnenthur naill ai cyn fy nghymeryd, yn enwedig cyn fy mhresentio, neu cyn gosod cwyu yn fy er- byn, neu wrth fy holi, neu fy mhrofi yn euog a'm gwysio yn gyntaf, ac yna eu cynyg i mi; ac felly y carcharor a aeih tua'r drws, gan fwriadu dy- chwelyd i'r carchar. B. Ar hyny Dr. B. a aeth rhyngddo ef a'r drws gan ddywedyd, nage, aroswch, Syr, ni chewch fyned ymaiih, ac felly efe a alwodd ar rai o'r swyddwyr îs. P. Syr, er y gallaswn aros yn y carchar a pheidio dyfod yma, ac eto a allaf ddewis pa un a wnelwyf ai aros ai peidio; er hyny, megys yr oeddwn yn ewyllysgar i ddangos i chwi gyinaiut o barch a dyfod, felly i amlygu fy mharodrwydd i ateb unrhyw beth a ellir ej wrih-ddadlen i'm ber. byu, nid wyf yn meddwl ymadael heb genad. B. Deuwch, Mr. Powel, a gymerwch chwi y llwon, cauysy mae genym ni awdurdod oddiwrih rai o'r cynghor a'n harglwydd ceidwad i'w cynyg hwynt i cbwi. P. Syr, yr wyf yn dymuno cael gweled eich awdurdod. Syr J. A. Gadewch iddo ei weled. B. Na cbaif ddim ei weled. P. Syr, chwi ellwch wneuthur eich dewis, ond od oes getiych chwi y cyfryw awdurdod, byddai yn fwyneidd-dra ynoch obwi i'w dduugos, ac yn foddlonrwydd i minau i'w weled. B. Ni a allasem gynyg y Hwou i cbwi ar yr eis- teddfod ddi weddaf. •Pv Buasai yn fwy cymhwys i ohwi wneyd hyny cyn i chwi fy nghymeryd yn garcbaror na phryd hyny (yr hyn oedd amryw ddyddiau ar ol fy ngharchariad cyntaf) nac yn awr; ond, Dr., chwi a wnaethocb yn anghyfreithlon iawn ar y cyntaf, trwy fy nghymeryd heb un acbos na lliw o achos, ac felly redeg eich hunan yn euog o gosb, ac er y pryd hyny eich gwaith a fu ceisio gosod pethau mewn iawn drefu, ond trwy'r holl amser yr ydych yn gwneutbur cam â mi a'r gwirionedd,—yr Ar- glwydd a faddeuo i chwi. B. Os darfu i mi wneuthur cam â chwi, y mae genyf ystâd i ateb, goíÿnwch fi am hyny. P. Er y gallwn wneuthur byny, eto, clod i Dduw, yr ydwyf yn Gristion, ac y mae fy eg- wyddor, yn gystal a'm barferiad, yn hytrach i faddeu camwedd nag yn y gwrthwyueb; gan ad- ael a rhoddi i fyny fy achos i Dduw, yr hwn a'i dadleua; ond, Ddoctor, yr ydych wedi cael eich cyuhyrfu o sèl yn erbyn y dynion hyny a elwir crefyddwyr gorphwyllog (Fanaties) fel yr ydych yn anghofio cyfrailh a rheswm. B. Yn mha beth ? P. Yr ydyTch yn anghofio cyfraith trwy gymeryd uu cyn gwneuihur unrhyw ymboliad yn ei gylch, nac yn ei erbyn, ac y mae yn erbyn rheswm i gymeryd un yn garcbaror trwy rinwedd Ilytbyrau oddi wrth yr arglwydd rbaglaw, wedi cael eu hysgrifenu bedair neu bum mlynedd o'r blaen, pan oeddwn yn garcharor mewn lle arall, a'm rhyddhan yr uu flwyddyn trwy orchymyn y Breniu a'i gynghoriaid, wrth yr hwn lyibyry mae Haw yr arglwydd rhaglaw ei hun. B. Nid oedd y llytbyrau wedi cael eu hysgrif- enu er cyhyd o amser, canys yr oeddyut wedi eu hysysgrifenu yn y flwyddyn 1665. P. Deliwch sylw ar byuy foneddigion (ebe Mr. Powel wrlh y rhei'ny oeddyut yn selyll oddi am- gylcb) efeei hun a gyfaddeí'odd i'r llylhyrau-hyuy gael eu bysgrifenu yu y flwyddyu 1665, yr hyu sydd o leiaf er'sdwy flynedd a aelhaut beibio, a'm. gorcbymyn sydd yn diingos yn ainlwg (yr bwu a ysgrifenwyd yn Rbagfyr 1667) i mi gael fy rhydd- hauyn ol llawer o amser wedi ysgrîftìiiu'r Jlytbyr- au byny. B. Wel,a gymerwch chwi y llwon? A wnewch neti ni wnewch, canys rhaid i ui ddychwelyd eich ateb. P. Atolygaf arnoch roddt gwybod i mi a ydyw fy rhyddid yn ymddibynu ar fy ngwaith yu eu cymeryd ueu yu eu gwrthod bwynt.