Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Y CENHADWR AMERICANAIDD» Cyf. III. Mi^WRTH, 1842. Rhif. XXVII, Bgrograffrròòtacííj, COFIANT Y PARCH. WM. TENNENT. Y Cofiant canlynol a gyflwynwyd at was- anaeth y Cenhadwr gan ein Cyfaill Mr. Griffith Maurice, o Trenton. Y ffeithiau a gynwysir ynddo ydynt mor neillduoì, a fchymeriad "cyffredin y gwrthddrych, o ran ei dduwioldeb a'i ymroddiad i waith ei Ar- glwydd, mor ragorol, fel yr ydym yn credu y darllenir yr hanes, er ei bod yn lled faith, gyda hyfrydwch mawr.—Gol. Y Parch. William Tenueiit, o Freehold, yn Nhalaith Jersey Newydd, oedd ail fab ì'r Parch. William"Tenneut, o Nishaminy, yn Nhalaith Pennsylvania, yr hwn a fu gynt yn Weinidog Eglwys Loegr yn yr Iwerddon. Bu yn gaplan i bendefig o Wyddel; ond am ei fod yn amheus o gyd- wybod i gydffurfio ä'r amodau a osodasid ar yr Offeiriaid, cafodd ei ddifeddianu o'i fywoliaeth. Wrth weled fod yn anhawdd aros gartref gyd âg un gradd boddlongar o ddefuyddioldeb, efe a beuderfynodd fyned i America. Tiriodd yn Phila- delphia yu 1718, gyd â'i wraig, ped- war mab, ac un ferch. Ei feibion oedd- ent, Gilbert, (yr hwn a fu wedi hyny yn fugail yr ail eglwys Bresbyteraidd yn Philadelphia;) Wiìliam, (am yr hwn y traetha yr hanes hon,) a John, (yr hwn a ddaeth yn fugail yr eglwys yn Whitebay Creek.) Ganwyd William ar y 3edd o Fehefin, 1705, yn yr Iwerddon, ac yr oedd o gylch tair*ar-ddeg oed pan äeth i America.— Ymroddodd ei hün, gyd â llawer o ddi- wydrwydd, i ddilyn dysgeidiaeth, a chyn- hyddödd lawer iawn yn yr ieitboedd.— Gan iddo yn foreti gael ei argraffu à dwfnîdeimlad o bethaudwyfol, darfu iddo yn fuan fwriadu dilyn esiampl ei dad, trwy ymroddi i wasanaeth Duw y'ng- weinidogaeth yr Efengyl. Yn ol cwrs cyson o ddysgeidiaeth," Mr. T. oedd yn ymbarotoi i'w holiad gan yr henuriaeth, íel yn geisydd í'r weinidogaeth. Ei ym- road gwresog a effeithiodd ar ei iechyd, ae a ddygodd boen i'w ddwyfron, a thwymyn ysgafu arno. Darfu iddo yn fuan deneuhau, a churio o ran ei gnawd, fel, o'r diwedd, yr aeth heb ganddo braidd ond y croen a'r esgyrn. Yr oedd ei fywyd yn awr mewn perigl. Bu meddyg yn gweiui iddo; ond yr oedd yn myned waeth-waeth, ne's nad oedd ond ychydig obaith am ei fywyd. Yn y sefyllfa hon pallodd ei ysprydoedd, a dechreuodd le- tya amheuon am eu ddedwyddwch trag- ywyddol. Yr oedd yn ymddiddan a'i frawd un boreu, yn Lladin, am gyflwr ei enaid, pan lewygodd, ac mewn ymddang- | osiad a fu farw. Yn ol yr amser arferol, j efe a osodwyd allan ar astell, yn ol ai fef | y wlad, a gwahoddwyd y gymydogaeth i | ddyfod i'w angladd y dydd canlyuol. Yn yr hwyr, ei physygwr a ddychwelodd o'r wlad, ac yr oedd yn ofidus dros ben wrth glywed y newydd o'i farwolaeth. Ni ell- id ei berswadio ei fod yn wir; a phaa fynegwyd iddo fod un o'r rhai oedd yn cyuorthwyo i'w osod ef allan yn meddwl iddo graffu ar ychydig o grynfa yn ý cnawcí dan y fraich, efe (y ineddyg) a ymegniodd i wirio a sicrhau'r peth. Efe yn gyntaf a roddodd ei law ei hun mewn dwfr twym, ì'av gwneud mor deimladwy ag f'ai bosibl, ac yna a deimlodd dan y fraich, ac o gylch y galon, ac a sicrhäodd ei fod yn teimlo gwres auarferol, er na allai neb arall deimlo mo houo ddim. Cafoddroddi ycorph mewngweîygwres- og, a deisyfodd ar i'r bobl a ddaethent i'w angladd ddychwelyd i'w cartref-le- oedd. Gwrthddadleuodd bräwd y marw yu erbyn hyn, fel peth afresymol, gan fod ei lygaid wedi suddo yn ei ben, ei wefus- au wedi duliwio, a'i holl gorph yn oer a syth. Pa fodd byhag, darfu i'r physyg- wr o'r diwedd lwyddo, ac arferwyd moddion i ddatguddio arwyddion fod bywyd yn dychwelyd. Daeth y trydydd dydd oddi amgylch; ond nid oedd" gob- aith yn cael ei letya gan neb oud y phys- ygwr ei hun, yr hwn ni's gadawodd ef na dydd na nôs. Gwahoddwyd y bobl drachefn, ac ymgynullasantynghyd i fyn- ed âg ef i'w gladdu. Yr oedd y physyg- wr o hyd yn gwrthwynebu: oud o'r di- wedd a gyfyngodd ei ddymuniad i oedi un awr, yna haner awr, ac y^ olaf chwarter awr. Ar y foment befyglu»