Cylchgronau Cymru

EDTOD» OTBìAafâíÄ Rhif. 5.] MAI, 1844. [Cyf. II. BYR-GOFIANT AM Y PARCH. JOHN OWEN, D.D. John Owen, ail fab Henry Owen, gweinidog yr ef'engyl yn Stadham, yn swydd Rbydychen, a anwyd yn y'fl. 1616. Derbyniwyd ef i'r brif-ysgol pan oedd yn 12eg oed, a chafodd ei raddio yn Äthraw y Celfyddydau pan nad oedd ond 19eg oed. Ÿn y fl. 1636, pan yr oedd Arch-esgob Laud yn meddu lly wodraeth fawr yn yr Eglwys Sefydledíg, yn ameanu dwyn i mewn defodau pabaidd i'r Eglwys Wladol, yr oedd hyn yn ofid blin i feddwl Dr. Owen; oblegid yr oedd ei ofal ef gymmaint am anrhydedd a phurdeb addoliad Duw yn ol ei air, fel na allai ymostwng i un gosodiad anysgryth- yroj; a'rcanlyniad fu iddoymadael â'r brif-ysgol. Yn y cyfamser yr oedd yn gapelwr i ddau deulu ardderchog, hyd ddechreuad y rhyfel cartrefol, yna pleidiodd achos y senedd. Oddeutu yr amserhwn efe a aeth i fynu i Lundain. Bu Dr. Owen yn cael ei flino yn fawr gan ofnauacamheuon ynghylch cyflwr ei enaid, dros yspaid pum mlynedd. Gwedi myned i Lundain, efe a aeth unwaith i eglwys Aldermanbury, gan ddisgwyl clywed Mr. Edmund Calamy yn pregethu; ond darfu i ryw am- gylchiad attal Mr. Calnmy rhag dyfod i bregethu y noson hono; pa ibdd oynag, aeth gweinidog anadnabyddus 1 r areithfa, ac a bregethodd oddiwrth Mat. 8. 26, "Pahara yr ydych yn ofnus, 0 chwi o ychydig ffydd?" Bû'r breg- eth hon yn foddion, yn Uaw'r Argl- ^'ydú, i symud ymaithei ofnau a'i am- heuon, a dwyn iddo y fath oleuni, cysur, a heddwch sefydlog, yr hwn y cafodd eu mwynhau i raddau helaetíi ^eddill ei fywyd. Ond hyn sydd yn cìra hynod, na ddaeth byth i wybod, er chwilio llawer, pwy oedd y gweinidog hwnw. Cafodd ei anrhegu yn íuan ar ol hyn â bywiolaeth (Iwing) eglwys Fordhaìn, ac eilchwyl eglwys Coggeshall, swydd Essex. Yrn y lleoedd hyn bu ei lafur gweinidogaethol yn neillduol Iwydd- iaimus. Yroedd ei barch a'i gymmer- iad yn awr gymmaint, fel yr oedd yn cael ei wahodd a'i apwyntio i breg- ethu yn fynych o flaen y senedd, a chymhellwyd ef i fyned gydag OJiver Cromwell, yn gyntaf i'r Iwerddon, ac eilchwyl i'r Alban. Ond mor gynted ag y cafodd ei ryddid, dychweiodd yn llawen at bobl ei ofal vn CoggeshaJJ, ond ni oddefwyd iddo aros yn hir yno. Cafodd ei alw gan Seneddwyr Tŷ y Cyfí'redin i ddeoniaeth eglwys Cfist yn Rhydychen, i ba sefyllfa y s^miudodd trwy "gydsyniad ei eglwys. YTn y flwyddyn ganlyuol, cafodd eî anrhy- deddu â'r titl Doctor Duwinyddiaeth, a'i ddewis yn rhag-ganghellwr yn y brif-ysgol yno; a pharhaoddyn y swydd bwysfawr hon, gydag anrhydedd mawr, dros bum mlynedd. Gwedi adferiad brenin Siarlslí. i orseddBrydain Fawr, daeth cyfnewidiad yn nhrefniadaeth y deyrnas, yna dychwelodd Dr. Owen i'w dreftadaeth ŷn Stadham, hyd onid aeth yr erlidigaeth mor angherddol yn i erbyn yr Anghydffurfwyr, fel y gorfu arno ffoi o fan i fan, ac yn y dîwedd aeth i fynu i Lundain, lle y bu yn pregetliu'cyiîimaint ag a oddefai Uym- ûev yr erlidigaeth iddo, ac yno parha- odd'i ysgrifenu a chyhoeddi ei lyfrau gwerthì'awr. Pan y gwelodd fod ei laíur yn cael ei attal gymmaint yma, 13