Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

CENAD HEDD. "A Gwaith Cyftawnder fydd Heddwch."—Esaiah. Rhif. 185.] MAI, 1896. [Cyf. XVI. CYSONDEB CRISTIONOGOL. MAE natur yn llawn cjsondeb yn ei deddfau a'i gweithred- iadau ; hynodir ei gweithrediadau anghyífredin yn hyn, yn ogystal a'r rhai cyffredin. Oadarnheir y gosodiad hwn gan olyniaeth reolaidd dydd a nos, haf a gauaf, gwanwyn a hydref, oerni a gwres, yn berffaith foddhaol. Gwelir yr un cymaint 0 gysondeb mewn rhagluniaeth ag sydd mewn natur,—y mae y naill a'r llall yn adranau o'r un peth. Nid yw cjsondeb naturiol ond cysgod yr ysbrydol mewn gwirionedd. Y mae cysondeb yn hanfodol i grefydd bersonol a chym- deithasol, ac yn brawf boddhaol o wirioneddolrwydd trwyadl y nailí a'r lla.ll. Cawn y gair " cyson " yn Marc xiw 59: "Ac eto nid oedd eu tystiolaeth hwy yn gyson." Ystyr y gair gwreiddiol am " cyson " yn yr adnod uchod yw cyfartal a chydradd. Nid oedd jstoriíau y ddau au dyst gafwyd trwy draíferth fawr i dystiolaethu yn erbyn Crist yn ogjhjd eu hesgeiriau. Gwelir fod un gryn dipyn yn hŵy na'r Ila.ll. Ceir tystiolaeth un yn Matt. xxvi. 61: " Mi a allaf ddinystrio teml Dduw, a'i hadeiladu mewn tri diwrnod." Y 'stori fyraf o'r ddwy. Ceir 'stori y llall gan Marc, yr hon sydd yn hŵy, a'r meddwl yn wahanol i'r llall: " Mi a ddinystriaf y deml hon 0 waith dwylaw, ac mewn tridiau yr adeil- adaf arall, heb fodo waith llaw." Gwel y darllenydd ar unwaith nad oedd tystiolaeth y ddau au djst uchod jn gjson ; ac nis gall eelwjddau fod yn gyson, pa mor fedrus bynag f>ddo y rhai a'u traethant, yn wir- foddol neu mewn canlyniad i ddirgymhelliad budr-elw. Ceir y gair "cysondeb" yn llawn jn Rhuf. xii. 6: " Pa un bjnagai proffwjdoliaeth, proífwjdwn jn ol cjsondeb j ffydd.v Y gair gwreiddiol am " cjsondeb " jn jr adnod uchod jw analogia, neu analogy—cjfatebiaeth. Yn awr, beth oljgir wrth gysondeb j ífjdd ? Ai j meddwl yw fod proífwydol- iaethau Cristionogion (gan gynwys eu holl ddysgeidiaeth grefjddoì, a'u rhagfynegiadau am ddygwyddiaàu djfodol) i fod yn hollol gjdgordiol "9