Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Rhif. 31. Säjtjh? Wijtìmml ẅ Wmmttìt <ùnm gmmUml xj WtnU. Dan Olygiaeth BERIAH GWYNFE EVANS. CYNWYSIAD Cyf L—Sadwrn, Mai 14, 1881. Anerchiad i Caeronwy a Cadifor, gan Mary Edwin Rees 4-21 Gwladys Ruffydd. s;;an y Golygydd.............................. -21 Colofn yr Ynichwilgar, gan Alítud Gwenfc.................. 424 Aelwyd Ddedwydd, gan Miss Anne Parrv(Brythonferch) 424 Plant Htlen, gan eu Hysglyfaeth Diweddaf.................. 425 Syr Gaminer Yans, cyf gan Gwilym Glan Afan............ 427 Hywel Morys, gan A. R. Thomas, Liverpool............... 427 Yr Adran Gerddorol, gan Alaw l>du,— " Y Plentyn o 'Dre," (y Rhangan Fuddugolyn Nghys- tadleuaeth Cyfaill YR Aelwyd), gan Mr. D. W. Lewis, AC, BryDamman.................................. 429 Ein Bwrdd Cerddorol............................................... 431 Y Cyfarfod Adlo.madol.— Yr Aelwjd Annedwydd, gan Ioan Glan Lluw......... 432 Y Clafdy leithyddol, gan Dr. Cvstrawen..................... 433 Llyfrgell yr Aelw d.................*.................................. 433 Cystadleuaeth Hhif 24............................................... 433 Difyrwch yr Aelwyd................................................... 433 At ein Darllenwyf..................................................... 434 Gwobrau Cyfaill yr Aelwyd............................. 434 Y Teulu ar yr Aelwyd............................................... 434 ANERCHIAl) I CAERONWY A CADIFOR, Am eu gwrbydri Eisteddfodol yn America. Gan Mary Edwin Rees, Pentregwenlais. [Tôn —" Pías Go$erddan."] |RAW i'r Gorllewin bell yn wir Gyr bechgyn Cyniru fad Gynyrehion eu talentau pur,— Yn nerth hen iaith ein gwlad ; Hoff awen ein Caeronwy daer, Y bardd brwdfrydig fron, Fu'n canu ar y " JDdelw Aur," Nes aeth a'r gamp ani hon. Cadifor yntau 'n gwron cu, Anüygodd nerth ei ddawn, Trwy ganu nes gorchfygu llu Afi bêr athrylìth laẁn; Tu draAv i'r Werydd gwelir hwy, Mewn bri barddonol dân,— Yn peri maenti'r Yankies glwy'; Hwre ! gwir feib y gân. Ymffrostio yn ein beirdd a wnaf; Clod iddynt ganaf fi; Hoft feib athrylith ffafriol Naf, 0 urdd ac uchel fri; Rhagori mae hen Walia wen Ar wledydd niaith y byd Diri'yw anfarwolion lten, A fagwyd yn ei chryd ! GWLADYS RÜFFYDD: ystori hanesyddol am sefydliad cyntaf cristionogaeth yn mhrydain. Gan y Golygydd. Penod XIII. — Ffyddlonüeb a Chyfrwysura. i ETH fuasai canlyniad yr ymosodiad yma, mae yn anhawdd dweyd, canys tra yr oedd y Brigantwys wedi eu cynhyrfn i'r eithafoedd pellat', ac yn penderfynu gwerthit eu bywydau mor ddrud ag y gallent, safai Cadell a'i wyr o'r neilldu, gan ymddangos fel yn bwriadu gadael rhwng Aregwedd Foeddawg a'i hysglyíaeth ; ac, a dweyd y gwir. er na chodasar Cadell ei law yn erbyn Pudens, ar ol cyfryngiaeth Gwladys, yr oedd, yu nyfuderoedd isaf ei galonr yn teimlo yn falch i weled ei fam yn cymeryd y mater fel hyn mewn llaw, a bywyd y canwriad Rhufeinig felly yn cael ei beryglu. Ond nid oedd y Tyngedesau wedi arfaethu i'r gwrthdarawiad angeuol gymeryd lle ar hyn o bryd rhwng y Rhufeinwr 'pendefigaidd a gallu- oedd Brenines y Brigantwys. Cyn y gallai y Prydeiniaid crochlefus gyrhaedd eu hysglyfaeth, cyn y gellid taraw ergyd, wele Gwladys yn cyfryngu eto. Yr oedd hyd yn hyn fel pe wedi ei dal yn rhwym gan syndod wrth y tro annysgwyliadwy oedd pethau wedi gymeryd. Ond dtffrowyd hr i ymwybyddiaeth lawn o bwysigrwydd y fom- ent ac enbydrwydd Pudens a'i wyr, gan araetb Aregwedd a chrochlefau ei chanlynwyr. Llamodd i ganol y llecyn rhwng y Rhufein- wyr a'r Brigantwys, a chan wynebu ar yr ymos- odwyr, llefodd yn eu tafodiaith eu hunain,— " Yn ol! Gweiniwch eich harfau !" Tarawyd y Brigantwys gan gymaint syndod gan y gorchymyn awdurdodol hwn oddiwrth berson mor annhebyg i ymyraeth fel y safasant yn nghanol eu rhuthr. Ychwanegwyd cynddaredd Aregwedd gan y rhwystr annysgwyliadwy hyn, a chan ofhi y buas- ai ei hysglyfaeth yn dianc rhag ei dialedd, anwy- byddodd am foment bresenoldeb Gwladys, a