Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Y CYFAILL. Rra*. Lü.] EB RILL, 1842. [Ctf. V. Bucfjîrraetfio&aetí), COFIANT î diweddar ftr. GRIFFITH JÛNES, (Bryn-celp,) Remsen, C. îî. Gaitwyo gwrtbddrych y Cofiant fawo mcwn He a elwir Bryn-celyn, Llancngan.swydd Gaer- narfo», Gogledd-barth Cymru, yn nghylch y flwyddyn 1762. Dywed rhaj o'i gyfoedion ei fod ddwy flwydd yn hynach : ond y flwyddyn a nodwyd a gafwyd ganddo ef ei hun. Yr ocdd ei rteni yn profíesu crefydd gyda 'r Trefnyddion Caîfinaidi!. Bu cì dad farw pan oedd cf oddeutu lôralwydd oed ; ac fclly dísgynodd gofal y teulu arao ef a'i fam. Yr ydoedd yn amser tywyìl iawn yn Nghymru y pryd hyny, ac ond ychydig yn proffbsu crefydd : cr byny cafodd ef ci fagu a'i feithrin yn addysg ac aütrawiacth yr Ar- giwydd yn moreu ei ocs. Pan oedd yn 10 mlwydd oed, daeth gwr o'r Deheudir, o'r cnw Mr. Gray, trwy y wîad i brc- gctho. Pan ddaeth i'r ardal uchod, aeth G. J. gyda'i dad i wrando. Y testim a gymerodd ocdd yo 2 Sam. ix. 8. 'Pan edrychìt ar gî marw o'm bath iV Effeithiodd y weinidogaeth raor rymus ar ei feddwl y pryd hyny, fel nas gallodd yagwyd ymaith y pethao oddiar ci feddwl, er ymgyndynu rai bîynyddoedd. Pan oedd yn 17 oed, aeth yr ymryaoniadau mór nerthol ar ci feddwl fel y penderfynodd ymuno â*r eglwys yn ddioed : ac íeüy y bu. Yn yr 20 flwyddyn o'i ocdran, cafodd ei ncilldno yn Hcnadur eglwysig, a bu yn y swydd tra y bu byw» scf am ddwy- «r-bymthegar-hugain o flynyddau ynNghymru, t tbair-ar-bugam yn America. Dechreuodd, pan yn iooange, deithio t Gym- dcä thasfa y Bala. Mae yn gof genyf iddo ddy- woáy4 wrthyf» jddo gael y fath ymweliad iddei enaid un tro, yn y Bala» feî y parhaodd yr cff- eithiau ar t) yabryd ddwy flynedd a hanncr. Mwynháodd, er yn icuangc, lawer o gym- deìthaa y rhai enwocaf m doniau ytt ngweinid- ogaeth yt Efeogyl ; .'mogyt Robert Roberts, €%»flgt ae «rull. Tetthioài lawer trwy amrai lanau o Arfon a Môn, gyda Robert Roberts. Pan oedd yn daa^deg^bafain oed» ymun- ödd yn y 'stad hriodasoî & Sidney» merch Eran Crt. V. w ac Ann Griffiths. Rhoddodd yr Arglwydd idd- ynt un-ar-ddeg o blant; wytb o ba rai «ydd yn awr yn fyw. Ymfudodd i Amorica yn y flwyddyn 1818.— Ni byddai yn anfuddiol rhoddi ychydig o hanea ei fordaith, gan fod pethau tra hynod wedi dy- gwydd arni. Darfu iddo ef, a dau deulu eraiil o Gymru, gytuno am cu mordaith yma. Caibdd ganiatâd gan y Cadben i adduli Duw gyda H deulu ar y fordaith. Er nad ocdd y teul uoedd craill yn proffesu crefydd» eto darüenent beood o'r Bcibl yn eu cylch iro gydag ef, Y gweddiìl o'i gyd-deithwyr oeddynt Saeson. Cycfawyn- asant o Lerpwìl y 3ydd o Fai, y flwyddyn a nodwyd. Dyn meddw oedd y Cadben. Coîl- odd y ffordd, a hwyliodd yn mheìl i'r dê, eef mdr bclled â'r gwyntoedd masgnachol. Yr oedd llawer o'r Saeson yn proffesu, ac un pregethwr yn eu mysg. Un tro, gofynasaot ganiatâd iddo i bregethu, yr hyn a gafodd, a daoth y Cadbcn, yn nghydag eraili, i wrando, ac eistcddodd am ychydig; oad yn mhen eonyd, cyfododd i fyoy ac archodd i'r dwylaw fyned at eu gwaith, a rhoddi ffordd ar y llong. Gorchymyowyd pawb i*w lo, a hyny cyu i'r gwr orphen ei bregeth. Ar ©l hyny dechreuaaant orìtd y Saeson. âx nn boreu Sabboth, a'r Saeson yn darllen a gwcddio, clywai fy nhad yr Is-gadhen yn gorchymyn i on o'r lioogwyr godi ystenaid o ddwfr, i'w daflo at- tyot, yr hyn a nacâodd. Yna dywedodd wrth fansiandwr ydoedd gerllaw am wneuthur, ac eîe a wnaeth yn ddioed. Deallodd fy obad ei fod am et thaflu at eì ben. Cyfododd i fyny ì ddal yr ysten, ac with hyny daeih y dwfr ì'w wyneb, a throsto at rai o'r Sacson. Yna rhedodd un ô'r Saeson, yr bwn ocdd ddyn cryf ìawo, at yr Is-gadhcn, ac o'i Uindagodd yn y fan ; a gwaith mawr a gafodd fy nhad gacl gaoddo ei ollwng cyn ei dagu ì farwolacth. Ymesgusodai y Cad- ben, gan ddywedyd nn roddodd ef orchymvn ìddynt t wnouthar y <%th both; a gofynaaaat ì*m tad, a oedd cf waóYi digîo! Yatao a atebodd, 'Nadydooddi ac d» cbafodd ef y fraint o ddy-