Cylchgronau Cymru

F A'ILL \m o RHIF. 7.] GORPHENAP, 1851. [OYF. XIV. GWNEUTIIURWYR PRIDDFEINI YN YR AIPHT. (E t a 111) o îr ci it. YR HANBSYDDIAETH YSGRYTIIYROL. PENNO D XIV. • [Ar y rmirinn, ar rai o'r cof-adeiliau yn yr Aipht UclTfir, gwelir tlarluniau o ddynion yn gwneyd priddfcini, nc yn naddu cerrig, ac yn gweithio o dan fcistriaid gwaith o Aiphtiaid, pa rai mao yu amlwg nad oeddent o genedl yr Aiphtiaid, ac felly yn cynnortliwyo i brofi gwirionedd yr Hanes Ysgrythyrol.] Rhwng diwedd Gcncsis a dechreu Exodus, mac yspnid o 50 mlynedd, scf o farwolaeth Jo- 8eph hyd briodas rhieni Moscs. Mae yr hanesydd sanctaidd yn myned dros y cyfnod'hwn bron yn gwbl ddystaw; yna mac yn agor eilwailh, fod plant Israel erbyn hyn, (130 mlynedd wcdi eu mynediad i'r Aipht,) wcdi amlhau yn ddirfawr odiaeth, nes Ilenwi y wlad o honynt. Pryd hyn, sef o gylch 55 mlyncdd'ar ol marwolaeth Joscph, CTF. XIV. 13 mae brenin ncwydd yn codi yn yr Aipht, yr hwn nid adnabuasai Joseph. Mnc Joscpli a'i gy. mwynasau mawrion i'r Aiphtiaid, fel y mao cy- mwynaswyr yn gyffredin, yn cacl ei anghofio, ac y mae cynnydd c.yfiym y gcnedl yn ancsmwytho yr Aiphtiaid, rhag ofn mewn amgylchiad o ryfel á rhai o'r cenedloedd cymydogacthol, yn enwed- ig Palestina, y gallai yr Israeliaid ochri gyda eu gelynìon yn cu herbyn hwy. Dywed Ilcrodotus ac amryw haneswyr eraill i wlad yr Aipht gael ei darostwng gan heidiau o fugeiIwjT o Arabia oddeutu 300 mlynedd cyn myncdiad Joseph yno. Er mwyn gwnbaniaethiad gelwir penaethiaid y rhai'n yn fugail-freninoedd ; gorthryment drigol- ioncynhenid y wlad yn dost nes o'r diwedd idd- ynt godi fcl un gwr yn cti herbyn a'u bwrw all- an o'r wlad, oddeutu 27 mlyncdd cyn dcchrcu llywyddiaeth Joseph, a'u gyru i Palestina, scf gwlad Canaan. Naturiol iawn ocdd i Joscph, fel tywysog Aiphtaidd gymcryd arno ddrwg-dybio ci frodyr fcl yspîwyr, pan y dywedent mai o wlad Canaan yr ocddcnt yn dyfod. Yr oedd yr Aiphtiaid eto heb anghofio y gorthrwm hyn, a