Cylchgronau Cymru

■ - Yi v' . ' 'M :::;• .■..:.;■ ••• ; -.• • • Cff. XIX. IONAWR, 185 Rhif. 217. Ŵr'flHjrnìtEti'ttt Batuspíni. YR HANESYBDIAETH YSGBYTHYEOL PENNOD L 111 . [Parhadodu dal. 451.] YR oedd y brenin Dafydd wedi llenwi ei dry- sordai trwy fuddugoliaethu ar y eenedloedd o amgylch, a chario ymaith eu meddiannau. Arferai dynion yr oesoedd hyny wisgo pwysau anhygoel o arian ac aur mewn addurniadau ar «u personau ac ar eu harfau rhyfel. Yr oedd eu duwiau yn gyffredin yn grynswth o'r met- «loedd gwcrthfawr, a chynnwysai eu temlau J hefyd yn fynych sytniau dirfawr o'r un defn-! yddiau, y rhai a ddygai Dafydd i'w drysordai í ei hun i Jerusalem; ond mae Solomon, ei fab, I yn llehwi ei drÿsordai, ac yn eu cadw yn < llawnion hefyd trwy elw nr.asnach a gerid yn i mlaen ganddo â gwahanol wledydd. Yr oedd ! bron holl fasnach y byd yn yr amserhwnw yn i «ael ei dwyn o dan warogáeth idd« mewn rhyw lwybr neu gilydd. Gwnaeth gyfammod ■, \ .masnachol â Hiram, brenin Tyrus, yr hyn a *i'>r.árodd allan yn fanteisiol i'r ddwy ochr. Ad- \ ?«üadai y masnachwyr breninol luawso longau ujjj ynTyrus, y rhai a rhai a redent i'rgwahanol v r wledydd oeddént yn ffinio ar For y Canoldir. Morient i'r gogledd orllewin can belled a Ffraingc, ac hefyd i'r dehau i ororau Affrica, a dychwelent yn ol yn Hwythog o gynnyrchion y gwahanol wledydd hyny. , .. Càngëh araíl o faenach oedd ar hỳd y tir trwy anialwch Sinai i'r Aifft am feirch ae édaf- ŵdd llin. Yr oedd dyffryn ëang ỳf Aipht ÿrf «ynnyrehu y dtìn. goreù yn- y byd yh yr hel- èethrwy.dd mwyft^ yr hwn.a ddygid g*n y OTF. XIX % ' masnachwyr i wlad Canaan ; a gellir casglu oddiwrth y desgrifiad prydferth a rydd Solo- mon o wraig rinweddol, fod gwn diwyd y dröell 'r wenol i'w glywed yn y gwahanol aneddau <r hyd holl hyd a lled y wlad. Yr oedd buddugoliaetbau Dafydd wedi rboddi y gangen ddwyreiniol o'r Mor Coeh jrn medd- iant Isracl, ac er mwyn cyfleuetra masnach, mae Solomon yn adeiladu Elath ac Esionga- ber yn ddinasoedd porthladdol ar lan y Mor hwnw. Adeiladai Hiram ac yntau yü gyfran- og, longau yma hefyd, y rhai a lywid yn benaf gan y Tyriaid, a hwylient ar hyd glan ddwyreiniol y Mor i Affrica can belled ag Ophir, a dychwelent yn ol mewn tair blynedd gyda thoraeth o aur a phethau drudfawr er- aill. Canghen arall eto o fasnach, llawn cy- maint ei helw. yn gynnwysedig o aur, meini gwerlhfawr a pheraroglau, a gludid ar garuel- od dros bentjr Arabia trwy Palestina i Tyfus ; a'rgangen olaf ac efallai y fwÿaf oll a gerid yn mlaen rhwng dyffrynoedd ëang yr Euphra- tes, a'r Tigris, a Mor y Canoldir. I hwyluso y fasnach hon yr adeiladodd Solomon y ddwy ddinas nodedig, sef Tadmor yn yr anialwch, a Baalbec. Yr oedd y ddwy ddinas hyn, yn nghyda Damaseus, ar linell uniawn bron rhwng yr Eophratee yn y dwyrain, a Tyrt.« ar For y Canoldir, yn y gorllewin. a gwasanaeth- entyn llettyoedd fforddolion i ddadluddedu ac adfywio y miloedd masn;ichwyr oedd yn tra- mwy yn ddidor óV naill i'r llalL O'r gwahano' j. ffynonau hyn yroedd eyfaeth yn ffrydio i <* ^,.. aordai Solomon n«s yr oedd yr aur a'r arjaa (yn ol iaith ffugyrol yr Y«grythyra; \ fel y ceryg yn Jerusalem. Fel hyn yr oedd mawr gyfoeth - aWûUraoa Solomon, yn ei alluogi i fwythr ^ a*j fympwy i'r oithafion ag y r ; j ^ $ galoB ddymnno a'i ddychymygr o _ ^. ^^ igM bob pW» ajw: ^non ■ byd ẃ e ,î ei .wíultanoedd ; weaayAdu. .. Cÿaujír'.