Cylchgronau Cymru

Cst. XIX. E B R I I, L , 18 5 6. Rhif. 220. Ŵrartjfnìraîi nt $aiuspau\ CREFYDDÄTJ Y BYD. Traddodwyd yr hyn a ganlyn yn Nghapel y T. C. yn Milwaukee, dydd Nadolig diwedd- af, ae a anfonir i'w gyhoeddi yn y " Cyfaill," ar gais eyfeillion, osbernwch hyny yn-oraf. ROBERT WlLLTAMS, Miìwauhee. Rock Hill (gynt). ER yr holl bethau gwerthfawr a gollasom ni yn Eden y dydd y cwympasom, eto, yr yilym mewn meddiant gwastadol o un petli mawr, un peth gwerthfawr, un peth gobeith- 'iol, un peth ag sydd yn cyfansoddi ein rhagor- oldeb ftíl creaduriaid rhesymol ; hyny yw, cymhwysder naturiol i fod yn gr«fyddol, Safodd hyn wedi y dinystr. Mae y fraint hono eto nior gyffredin a'n rhyw. Nid oes greadur a fedda liyn ond dyn. Nid oes neb yn briodol ddeiliad crefydd ond yn unig efe. Mae yn wir fod y nefoedd yn datgan gogon- iant Duw, a'r ffurfafen yn mynegi gwaith ei ddwylaw Ef, ond nid oes ganddynt unrhyw ■amgyffrediad o Dduw eu hunain. Mae " eu lleferydd yn rayned i'r holl ddacar,'; ond nid ydynt yn deall y lleferydd hwnw eu hunair.. Nid oes moesoldeb, rhinwedd, na chrefydd yn yr oll o'u hufudd-dod i'w Cre- awdwr, ac ni fyddai pechod yn eu hanufudd- dod, pe dygwyddai, ohlegid yn ol deddfau naturiol, nc nid inoesol yn gwbl. eu llywodr- •aetliir. Nid oes pechod na tbrueni, rliinwedd na dedwyddwçh yn rhandit' y greadigaetli naturiol ac anifcilaidd. Dyn yn unig svdd weithredol n goddefol yn v pethau hyn—y , rhai a fî'urfiant ei dyngedfâu pwysicaf. Ceidw ,yr Arglwydd yr auifail, eto nid oes ganddo cîr. xix, ,17 unrhyw syniad am grefydd, unrhyw deimlad o'i rwymedigaethnu, nae. unrhyw gymhwysder er eyflawni ei ddyledswyddau; dyn sydd wedi ei amcnnu i fod yn grefyddol. Mae gan ddyn alluoedd i syniad am Dduw, a deall y berthynas sydd rhyngddo â Duw— gnlln,' er priodoli anrhydedd a chyflwyno addoliad iddo—irallu, er ymddiried ynddo, calw arno, cymdeithasu âg ef, a'i fwynháu. Mae yn w.ir ein hod wedi colTi sancteidd- rwydd fel ein hegwyddor lywodraethol; colli y teimlad o gnriad at Dduw, yr byn oedd i réoleiddio frwe'thrediadau ein ealluoedd natur- iol, a thueddu y cwbl i ymgysegrn er gogon- iantDuw; et-o, ni chollasom yr un o'r gallu- oedd naturiol hyny eu hunain. Yrydym yn meddiant ein rheswm, ein synwyr, ein deall, ein serch, ein hewyllys. ein cydwybod, a'n cof, yn barhaus ; íe, mewn meddiant o bob gallu a . ch mhwysder er bod yn ddeiliaid priodol í crefydd er ein cwymp; a phe buasai ein cod- wm yn cwbl ddinystrio ein cymhwysderau at erefydd, ofera fuasai i'r Duwdod mawr drefnu ffordd i'n codi, na rhoddi moddion moesol i'w gweinyddu yn y byd erein hadferu. Buasai yr Hwn " sydd ddoeth o galon" yn annoeth mewn gwcithred, pe na buasai dyn yn meddu cym- hwysderau natnriol i fod yn grefyddol, a chyf- addasrwydd yn y grefydd a gynnygid er éi ' buro a'i dderchafu. Nid yn unig mae dyn yn meddu cymhwysderau naturiol i fo 1 yn gre- fyddol, ond hefyd mae treiddgarwch cynhenid a naturiol mewn dyn at grefydd o ryw fath. Mae hadau crefyddolder yn heuedig yn ei nntur, a'u helffcnan yn gerfiiedig ar ìi'ch "i gal- on. Meddianna yr holl genedloedd eu creíydd yn trystiü a'u duwiau. Cyfoda hyn, mae yn debyg, o'r dybineth gyffredinol sydd gan ddynion o fod rhyw V\ Hhddryeh mawr yn bod. yr hwn yw yr nchos g^reiddioHci bob pelh—fod perthynas rbw.ng hwuw ahwy—eu