Cylchgronau Cymru

Y CYFAILL. Cyfrol XXVII. EBRILL, 1864. Rhify-n 316. GENESIS A'I GYNNWYS. Ei Dâygwyddiadau—Sefydliad Aberthu. DARMTII RHIF. III. Traddodwyd yu Utica, Khag. 15, 1863, Y mater sydd yn parhau dan sylw genym yw y prif ddygwyddiadau a'gofuodir yn llyfr Gen- esis. Wedi bad yn Fylwi ar amcan cyífredinol yr Hanesydd Ysbrydoledig yn ysgrifeniad y Hyfr, a gwneyd rhai nodiadau ar ddau o'r prif ddygwyddiadau a gofnodir yn y decbreu, sef y Grëadigaeth, y Brofedigaeth a'r Cwymp, cawn yn awr fyned rh.igom i aros ychydig ar y Sef- ydliad o aberthu yn ganlynol i'r Cwymp. Yr hanes gyntaf agawu am hyn yw :—"A bu wedi talm o ddyddiau, i Cain ddwyn o ffrwyth y ddaiar offrwra i'r Arglwydd, ac Abol yntau, a ddug o flaenffrwyth ei ddefaid, ac o'u bras- der hwynt." "Pwy na roddai," ys gwedai un awdwr, "ug- âin o'r cyfrolau goreu yn ei lyfrgell am ugain liinell yn rhoddi haues ein rhieui cyntaf dros y blynyddoedd cyntaf ar ol eu cwymp a'u gyr- riad allan o baradwys V Oud oedwir y wy- bodaeth hon oddi wrthym ; eto caniateir i ui wneyd casgliadau oddiwrth y ffeithiau a ddi- lyneut. Trwy hyny yn gystal, os nid yn hy- trach nag hanes pennodol, y mae llawer o bethau pwysicat' y Beibl yn ddadguddiedig i ui. Pa nifer o íiynyddoedd oedd y " talm o ddyddiau," nen ysbaid o ainser y cíl'eirir at- ynt yma, auhawdd penderfynu yn sicr, oud ymddengy8 ei fod yn gryu tiifer, os; gwuawn ond ystyried oedran tebygoi Cain ac Abel, yn «ghyd ag amgylchiadau ereill y cyfeirir aty^t yc yr. hanes. Bernir í'od yj brodyr hyn o j leiaf tua chaa' mlwydd oed, pan ddygwydd- ; odd y brawd-lofruddiaeth : mae hyny yn deb- ■ ygol wrth l'eddwl eu geni yn fuau ar ol y gyr- ; riad allan o Baradwys, ac na ddygwyddodd yr 1 amgylchiad hwn hyd o fewn ychydig i enedig- aeth Seth, pan yr oedd Adda yn "'ddeng mlyn- edd ar-hugain a chaut " oed. Geni Setb yn fuan ar ol ilofruddiaeth Abel, a gesglir oddi wrth yr enw a roddir arno, yr hyn a arwydda gosodedig, yn nghyda chyfeiriad ei í'am at yr amgylchiad hwnw yn ngosodiad yr enw :—"0 herwydd Duw " (ebe hi) " a osododd i mi hâd arall yn Ue Abel, am ladd o Cain ef." Heb- law hyny, yr oedd gan Cain wraig y pryd üwnw, neu o leiaf yn fuan wedi'n, obíegid y ffeitbiau cyntaf a gofnodir wedi i Dduw ei «oll- farnu ef i fod yn " wibiad a chrwydriad" ar y ddaiar, yw, iddo /yned allan o ŵydd yr Argl- wydd—drigo yn nhir Nod—yn iaith syml adi- wair yr Ysgrythyr. " àdnabod ei wraig," genì mab iddo, ac adeiladu dinas "yn ol enw ei fab Euoch." Gyda hyn hefyd, a chymeryd oed ran y patrieirch pan y genid plant iddynt yr. safon, nis gallwn l'od yn mhell iawn o'n Be wrth beunodi ar gymydogaeíh y can'fiwydd- iaut fel oedran tebygol Cain ac Abei pan ddy gwyddodd yr amgylchiad torcalonus crybwyli- edig. T BABAN' CyNTAI'. Anhawdd iawn myned yu mlaeu yn awr, heb aros ychydig bach yn hŵy yn y gymydogaeth hon, a sylwi ar Eía a'i babau cyntefig—wediy llawenydd mawr o eni <iyn i'r byd. nes llwýr anghofîo ei holl ofid, y dyddanwch mawr o"i an- wylo wrth roddi llaeth y frou iddo—a chraflû ar ddadblygiadau graddol y ddynoiiaeth yn- ddo, fel y cynyddu' mewn oedran ; arhyfedda efallai ei fod cybyd, mewn cydmariaeth achre- aduriaid ereill, cyn dyfod yn alluog i gerdded a chynorthwyo ei hun. Oblegid yn ol yr hea ddywediad— "Ar ol goul oen y boren, 'foobwopy both prydtuwa, Owí!- Bhaid magu ploutyn flwyddyu oynocrddogam yuí.iwa»'*