Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Y \j Y Jb A1 _L/ JL/« ?nq Cyẁol XXXI. GOBPHENAF, 1868. R,b.ifyn. 388, %xbthUL Y CYSYLLTIAD SYDD RH¥RG DIRN ADAETH Y DEALL A THKIM- LAD Y GALON O WIRIONEDDAU CREFYDD.* Gan y Pareh. John Pritehard, Amlwch, O. O. Defnyddir y gair deatt yn yr erthygl hon nid yn yr ystyr gyfyng ac athronyddol a rodd- ir iddo gan Kant, sef f el gallu ag sydd yn trefnu argraffiadau a dderbynir trwy y syn- wyrau coríforol, ac felly yn wahanol ac is- raddol i reswra, ond yn yr ystyr eang a chy- ffredin a roddir iddo, fel yn gyfystyr â rhes- wm—yn cynnwys galluoedd deallol (ìntéttee- tual powers) y meddwl, trwy y rhai y mae y Maeddwl yn gallu cymdeithasu â'r gwirion- eddau uchaf—y galluoedd a eilw Paul yn " llygaid y meddyliau :" " Wedi goleuo Uygaid eich meddyliau, fel y gwypoch beth yw gobaith ei alwedigaeth ef," &c.—Eph. 1. 18. Yn yr ystyr eang yma y defnyddir y gair G-roeg sunesis yn y Testament Newydd, yr hwn a gyfieithir i'r Gymraeg yn ddeall. " A synu a wnaeth ar bawb a'r a'i clywsant ef, o herwydd ei ddeall ef a'i atebion."—Luc 2. 47. "A'i garu ef â'r holl galon, ac â'r holl ddealir—Marc 12. 33. "Wrth yr hyn y gell- Wch, pan ddarllenoch, wybod fy neatt i yn nirgelwch Crist."—Eph. 3. 4. "A deisyf eich cyflawni chwi â gwybodaeth ei ewyllys ef, yn Oihob doethineb a deall ysbrydol."—Col. 1. 9. " Ac i bob golud sicrwydd deattP—Col. 2. 2. "A'r Arglwydd a roddo i ti ddeall yn mhob peth."—2 Tim. 2. 7. Y mae yn eithaf amlwg *nai y gallu meddyliol i ddirnad, neu ddir- üadaeth, jw y gallu a olygir wrfch y gair âe- att yn y manau hyn. Y mae y gair G-roeg * Yr ydym yn cyhoedtìi yr ysgrif ragorol lion yn y Ctfìilt, allan o'r Brysorfa, gan sicrhan y gwna les toawr i'r darllenydd. Mae ei hawdwr yn un o'n hen SyfeillioB yu Nghymru, gynt.—Gol. p7iro?iesìs, yr hwn a arwydda ddirnadaeth neu syniad y meddwl, yn cael ei gyfieithu yn ddeall. "Trwy yr hwn y bu efe helaeth i ni yn mhob doethineb a dealV—Eph. 1. 8. Y mae ystyr y gair yn y Testament Newydd yn caniatau y defnydd a wneir o hono yn yr ys- grif hon. Hefyd, defnyddirygaircafcw yn yr erthygl hon, nid yn unig am y serch, ond am holl ymdeimladau (emotions) y meddwl. Prif fat- er yr ysgrif fydd y cysylltiad sydd rhwng dir- nadaeth y deall o wirioneddau cref ydd â theim - lad y galon. Y mae ysbrydoliaeth yn dysgu y pwnc hwn yn gystal ag athroniaeth feddyliol, o'r hyn lleiaf y mae yn cydnabod y cySylltiad. Y rnae yn cael ei ddwyu i'r golwg yn yr ymddyddan a gymerodd le rhwng y ddau ddysgybl a'r Iesu, ar y ffordd i Emmaus. Mewn canlyn- iad i'r ddau ddangos, yn yr ymddyddan, hwyrfrydigrwydd i gredu fod y Messiah i ddyoddef y pethau ag oedd Iesu o Nazareth wedi eu dyoddef, wele yr Iesu, " gan dde- chreu ar Moses a'r holl brephwydi," yn esbonio "iddynt yn yr holl Ysgrythyrau y pethau am dano ei hun," heb roddi ar ddeall iddynt mai yr lesu ei hun oedd yn ymddyddan a hwynt. Goleuodd yr Iesu eu meddyliau i ddeall yr addewidion a'r prophwydoliaethau am y Messiah, nes oeddynt yn gweled fod períîaith gydgordiad rhwng hanes lesu o Sía- zareth â darluniad y prophwydi o'r Messiah; ac mewn canlyniad i'r ddirnadaeth a gaws- ant trwy esboniad yr hwn a dybiasant yn ymdeithydd yn Jerusalem, wele eu calon yn teimlo. "Onid oedd ein calon ni yn llosgi ynom tra yr ydoedd efe yn ymddyddan â ni ar y ffordd, a thra yr oedd efe yn agoryd i ni yr Ysgrythyrau ?"—Luc 24. 82. Yr ydym'yn cael meddwl y ddau ddysgybl mewn dwy sef- yllfa wahanol, sef yn dirnad, neu yn deall, ac yn teimlo. " Onid oedd ein calon ni yn Uosgi ynom?" Dyma'r galon yn teimlo—y