Cylchgronau Cymru

Y CYFAILL. cvfrol XXIV. EBRILL, 1861. íttiify-n 3SO HBp •* IIP' WBHËsa Y PELL-DDRYCH, [TELESCOPE.] €xMtyẅnt $t. Y PELL-DDRYCH. •"EFNYDrait pell-ddrychau i'r dyben o weled ^rthddryehau, y rhai o herwydd eu pellder a '^ddangosant mòr fychain, neu ydynt anwcl- e% i'r Uygad noeth. Yaiddengys fod darganfyddiad pell-ddrych- u> fel llawer o bethau ereill, yn ddyledas yn , reiddiol i ddamwain neu ddygwyddiad anfwr- auol. Cymerodd hyny le tua diwedd yr unfed- ^orif-ar-bymtheg. Dywedir i blant Zacariah aosen, gwneuthurwr syll-wydrau (spectacles), Middleburgh yn Holland, tra yu chwareu â s^ydr-ddrychau yn ngweithdy eu tad, ganfod, ^an y daîient y gwydrau bellder penodol oddi- wrth eu gilydd, fod gwyneb yr awrlaìs yn ym - ddaugos lawer iawn yn fwy, ond mewn sefyll- fa wrthdröedig. Arweiniodd y dygwyddiad yma eu tad i osod dau o'r gwydrau ar astyllen, fel y gallai éu symud wrth ei ewyllys. Dau o'r cyfryw wydr- au wedi eu gosod mewn pîb (tube) a orphenai ddyfeisiad y math mwyaf cyfFredin o'r pell- ddrych gwrth-doriadol. Gwellâodd Galileo lawer ar y pell-ddrych gwreiddiol, a gwnaeth un, yr hwn a fŵyë'ai dri-deg-a-thair o weithiau, a chyda hwn y gwnaeth y darganfyddiadau seryddawl ag ydynt wedi anfarwoli ei enw. Coffeir hanesyn gan un F. Mabillon, iddo, yn ei deithiau, mewn mynachlog, gyfarfod â llaw- ysgrifeniadau o waith Commestor, wedi eu hys- grifenu gan un Conradus, yu y drydedd-ganrif- ar-ddeg, ac yn cynnwys arlun o Ptolemeus ÿn