Cylchgronau Cymru

Y DRYSORFA. ^HIP. LXXVI.] EBRILL, 1837. [Llyfr. tii. •8<yf@iHIB>KÄITIHi ©KO^TÍ!®lííl©©©lL= MARTIN wrthddrych ein Buchdraeth y mis hwn ytloedd un o'r rhai enwocaf o'rDiẅygẁýr o^'rthdystiol; ac e ddichon ei fodynrhag- 0ri amynt oll mewn rhai pethau; fel y €eUir gWeie^ yn amlwg wrth fyned yn ^laen a'i hanes. •Efe a anwyd ar y degfed o Dachwedd, *483, yn nhref Eisleben, yn nhalaeth Sac- s°öi. Enw ei dad oedd John Luther, gwr a°dedig am ei ddiwyTdrwydd a'i ddianwad- iv\ch gyda pha beth bynag a gymerai eB'ii Haw ; ac yr oedd yn wr o M a chym- ftad da, yn ei dref a'i gymmydogaeth. ^ûw ei fam oedd Margaret Lindeman, ac W oedd hithau yn wraig hynod o ganmol- atwy am ei haml rinweddau a'i duwiol- ""Jdedd; a diammeu i Luther gael llawer les drwv ei hyfforddiadau boreuol hi. ■le a roddwyd dan addysg un George milius, pan ydoedd yn draieuanc, yrhwn 1 ûyfforddai yn elfenau cyntaf gwybod- "£tn., ac efe a symmudwyd oddiwrtho ef yn uan, i'w roddi mewn ysgol uwch, yn Mag- ^burg; He y cafodd ei le, a'i ddysg yn °ad (meddir) am un flwyddyn: wedi hyny e a symnmdwyd i athrofa Eisenach, dan ofal athiaw o'r enw John Trebonius. Yma *• gosodid y sail i'w enwogrwydd dilynol; J'fansoddai farddoniaeth Ladinaidd mor Bampug> nes synu a boddio ei athrawon yn ^irfawr. Pan ydoedd yn 19eg oed efe a syiumudwyd i brif ysgol Erfurt, Ue yr ym- °es i lafurio yn ddyfal mewn athroniaeth, raesymeg, a dadleuyddiaeth, heblaw ei SOethi ei hun yn y Lladin a'r Groeg; ac r Uawen) dd mawr i'w berthynasau a'i gyf- jWlion, efe a roddwyd yn Athraw yn y Cel- yddydau, pan nad oedd ond tuag ugain oed. *û. y cyfamser, mae yn amlwg ei fod yn LUTHER. rhodio yn ol helynt y bÿd~ hwn, ac yn holl- ol ddyeithr i dd)Sgeidi;ietli Yspryd Duw: ond, pan oedd yn un mlwydd ar hugain oed, fel yr oedd efe yn rhodio allan un diwmod gyda ch>faill o'r enw Alexius, hwy a ddaliwyd gan ystorm arswydus o fellt a tharanau, a'i gyfaill a darawwyd yn farw wrth ei ystlys. Hyn a'i har- gyhoeddai o wagedd pob rhyw fawredd daearol, fel y penderfynodd ddiweddu ei ddyddiau mewn mynachdy; ac er holl an- nogaethau ei gyfeillion i'r gwrthnyneb, a'r hvfr>dwch a fwynhai o gymdeithas, efe a aeth yn aelod o'r fynachlog sydd ar enw Awstin, yn Erfurî, jn y flwyddyn 1505. Tua'r flwyddyn 1007, pan oedd efe yn bedair blwydd ar hugain oed, y cafodd efe afael ar gopi Lladinaidd o'r Bibl, mewn rhyw gell o'r hen fynachlog; a hwn oedd y Bibl cyntaf a welsai efe yn gyfan hyd hyny o'i oes, er ei fod yn ddiau wedi bod yn darllen amryw ddarnau, yma. a thraw, o'r ysgrythyrau o'r blaen: a chyd a'r awydd- fryd mwyaf, efe a ymroddes i astudio y Uyfr bendigedig, fel y daeth efe yn ddigon cyfarwydd arno yn fuan, i allu cyfeirio at unrhyw ran neillduol gyd a'r parodrwydd mwyaf. Mae yn amlwg nad oedd ef yn caelnem- mawr o gynnorthwy oddiwrth lafur rhai j eraill tra yroeddefe yn dilyn ei efrydiau diflin: oblegyd yr oedd yn hollol ddyeithr ! i ysgrifenadau j tadau, oddieithr yr eiddo i Awstin hyd yn hyn. Ei wybodaeth o'r l Groeg nid oedd ond anmherffaith, ac yr oedd yn hollol ddyeithr i'r Hebraeg. Heb- law hyny, yr unig gopi o'r ysgrythyrau a feddai eto, oedd y Lladin, a elwid yn gyff- redin y Yulgate; nid oedd Erasmus eto • wedi cyhoeddi ei argrafliad o'r Testament