Cylchgronau Cymru

Y WINLLAN, A3I RHASFTll, 1804. g %tox. Capelaît Newti»diok. Wrth sefyll yn y fan hon, ac edrych ar symudiadau y gwahanol enwadau crefyddol yn y deyrnas, nis gallwu beidio â sylwi ar y lluaws capelau newyddion u adeiledír yn y blyuyddoedd hyn; ac y mae yn dda genym weled fod Cytnru yn symud yn yr ua cyfeiriad. Y mae adeiladu ac helaethu capelau yn order of the day yn ein gwlad anwyl ein hunain. Y mae hyn yn sier o fod yn arwydd ddaionus, yn arwydd fod gan grefydd afael a dylanwnd helaeth yn eín gwlad. Y uisie yn sicr fod gadael tŷ Dduw yn anuwliN-fanedd yn arwydd o iselder crefydd yn mliob oes fel eu gilydd. Nid ydym heb weled fod perygl o'r ocbr arall; ond y mae crefydd yn sicr o f'od yn isel iawn yn y wlad hono lle nad oes adeiladu tai i nddoü y gwir a'r bywiol D.luw ynddi. Nid yw Cymru felly y dyddiau hyn. Na, y mae "gosod sylf'aen capyl newydd," " adeiladu capel newydd," "casglu at gapel newydd," ac "agor capel newydd," yn dermau a glywir yn fynycb iawn yn mhlith y gwahanoì enwad- au. Ac nid yw Wesleyaeth heb gymeryd rhan yn y symuùiad cyffredinol. Ilhaid i ni addef fod amrai bethan wedi ein cadw ar ol, yn enwedig mewn rhai manau. Gallwn gyfeirio at ambell le, a dyweyd fod yr " hen gapel" wedi bod ar ffordd cynydd a llwydd- iant ein hachos yn y lle. Ond nid oedd modd cael un newydd; yr oedd yr hen ddyled mor fawr. Ond y mae y " Loan Fand" wedi gwneuthur gorchestion mewn symud hen ddyledion yn yr wytli mlynedd diweddaf, ac y mae capelau newyddion yn dechreu dyfod yn bethau cyffredin yn ein pìith. Yn yr adeg hon, yr oedd yn dda neillduol genym glywed y sylwadau cryfion a wnaed yn y Cyfarfod Cyllidol yn Llandudno YN EEBYN " Oothic style." Yr ydym dros fod digon o wahaniaeth rhwng capel a hen ysgubor neu hen ffactri; ond yr oeddecn yn arswydo rhag i'r capelau newyddion a adeiledir yr oes hon fod yn tòddion i wneyd pregethiad yr efengyl yn aneffeithiol yr oes hon, a'r oesau dyfodol hefyd. Y prif amcan wrth wneyd capel ddylai f'od, ei wneyd mor ýanteisiol ag fyddo yn bosibl i bregethu a gwrandaw ynddo. Yr ydym yn gobeithio y bydd i'r ymddyddan