Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

CWRS Y BYD. Rhif 6 MEHEFIN, 1895. Cyf. V. CÎMDEITHASIAETH. Gan. B. J. Derfel. Llythyr XXX. Diweodglo. Yr ydym wedi gweled fod y drefn gyntadleuoi ac unigol o gymdeithas, ýr hon drefu sydd yn awr yn ffynu, wedi prjfi ei hunan yn fethinnt mor bell ag y mae a fyuo â'r bobl yn gyffredinoi. Os bu adeg yn hanes bywyd cenedl pan oedd unigoliaeth a chystadieuaeth yn llesol i'r werin fel pobl, raae yr adeg hono wedi myned neibio. Mae yn beth y gellid ei ddadleu gyda ìlawer o rym y gallasai undeb achydweithrediad o'r dechreuad wneud mwy i gymdeithas nag a wnaed erioed gan gystadleuaeth. Pa un bynag am hyny, mae yn amlwg y dydd heddyw íod cystadleuaeth ac unigoliaeth, twa yn gweithio er dyr- çhâfiad i'r ychydig, yn cynyrchu niwed i'r llaweroédd. I'r cryf a'r cyfrwys. i'r cyflym eì draed a gwydn ei nerth, i'r cnaf di-egwyddor, i'r dichellyar a'r creulawn, i'r hunanol dideimlad, ac i bawb sydd yn meddu cyneddfau a chymhwysderau an- nghyffredin a manteision neillduol yn rhinwedd eu genedigaeth mewn tenlu- oedd cyfoethog, a'u dygiad i fynu yn yr ysgohon ar athiofeydd goreu, a dylanwad perthynasau breintiedig i roddi iddynt gychwyniad addawol, mae cystadleuaeth, ar y cyfan, feallai, Ím gweithio yn foddhaol. Ond i'r luaws mae yn atalfa effeithiol ar eu ffordd i godi, ac i'r gwan, i'r addfwyn a'r syml, i'r anhunanol a'r tyner ei aatur, i'r diddichell a'r hyderus, a phawb o ganolig allrçoedd, mae yn dwyn mwy neu lai o drychineb a thrneni parhaus. I fleiddiaid a llewoà y ddynoliaeth mae Cystadleuaeth yn llesiol, ond i'r ŵyn a'r defaid, y rhai ydynt y mwyafrif mawr, mae yn achosi trueni andwyol. Yr ydym wedi gweled fod pob meddyginiaeth a gynygir gan ddì- wygwyr a dyngarwyr, yn anigonol ac aneöeithiol i symud tlodi o'r byd. Nid yw undebau y gweithwyr, dir- west, yswiriaeth, darbodaeth, cwm* niau cydweithiol cyfyngedig, a'r holl gyfryngau eraill a arferir i geisio gorchfygu tlodi, yn cael nemawr o efíaifeh ar gymdeithas. Pe ceid pob penrau yn Rhaglen New Castle yn ddeddf gwlad y flwyddyn nesaf, a byddai yn dda eu cael, a rhaid eu cael yn gynar neu yn hwyr, meiddiaf ddweyd na fyddai corff y bobl ond ychydig, os dim yn wellallan o ran eu hamgylchiadau, a hyny am y rheswm digonol nad ydynt yn cyíf'wrdd dim ag achos a gwreiddyn y drwg. Gad- awant yr hollt yn y llong heb ei gau. Mae holl swjddi a rheolaeth y wlad yn nwylaw y dosbarth sydd yn elwa iddynt eu hunain ar drueni y lluaws, ac hyd nes y ceir y ffrwyn i ddwylaw y bobl eu hunain nid o«s sylfaen i ddisgwyl am gyfnewidiad yn y rheolaeth. Yr unig feddyginiaeth effeithiol i dlodi a thrueni y byd ydyw Cym- deithasiaeth. Cymdeithasiaeth ydyw undeb a brawdoliaeth yn lle hunan- oiiaeth ac unigoliaeth; a chydweith- rediaeth yn lle cystadleuaeth; a chydfeddiauaeth o'r tir a'r cyfaìaf yu Ue meddianaeth bersonol. Drwy Gymdeithasiaeth, cauid yr hollt yn y llong ar unwaith, a sychai dyfroedd tlodi megys ohonynt eu hunain. Wedi cael Cymdeithasiaeth, gellid porthi pawb à digonedd o ym- torth blasus a maethlawn, gellid