Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Cdríjgnifam gfoal nt foctsamteíj) fyìsìsmmilg i% Ìjarfchoafefjj (Smmìg. DAN OLYGIAETH DEWÍ ALÂW A D. EMLYN EVANS. CYHOEDDEDIG AR Y CYNTAF O BOB MIS. Ehif H. GOÜPHENAF 1, 1873. Pris 2g. ADOLYGIAD. Aberth Moliant: Casgliad o Emynau, Tônau &c- Parliad o'r Rhifyn diwjddaf. Yn y Casgliad p.resenol rhoddir arbenigrwydd neull- ol i'n hen Dônau» ac nis gallai unrhyw Gasgliad a f wriedid i'r addoliad Cymreig, obeithio bod yn dder- byniol os yn amddifad o'r elfen hon. Nid bob amser y mae y Tönau hyn wedi c&el y driniaeth oreu, hyd yn nod gan eu caredigion, a" Save mefrom my frends' yw cwyn llawer un o honynt,. Deallwn fod yr adran hon o'r " Aberth " o dan ofal neillduol Mr J. A. Lloyd, ac y mae ei arddull ef mor Gymreigaidd, mornaturiol, ac mor syml fel nad ydym yn meddwl y gellid yn rhwydd adael trefniad ein hen, Alawon Cysegredig byn, mewn gwell dwylaw. Matter o chwaeth yn fynych yw y darlleniad rodd" ir o'r alaw, gan fod personau ac ardaloedd yn gwahan- i aethu cymaint yu eu dull o'u canu; matter o chwaeth hefyd i raddau yw y Gynghaneddion, ond yn fwy o lawer o dalent neu gfaddasrwydd neillduol at y gwaith. Gorchwyl pwysig yw cynghaneddu hen alawon, ymafaeljyneu teithi, yn eu, teimíad, a'u Sentimmt neillduol, ynghyd a gorchfygu 'r, "pechod parod" o roddi gormod arbenigrwyddi'r cynghaneddwr, a hyny ar draul yt hyn a, gynghaneddir, Yn y peth anheb- gorol hwn y mae y Casgìiad presenol,yn y mwyafrif mawr o esiamplau, yn arddangos gallu o'r radd flaenaf Cynghaneddion syml heb fod yn rhy gyífredin, cyí- oethog heb fod yn drymaídd, yn cyfranogi i raddau tra helaeth o arddull a theimlad y melodau. Nid ydym serch hyny yn hoffi r' ' datüeniad' o'r hen alaw hyfryd "Moriah", nac ychwaith "Clod " a" Jabes": am " Bangor " yr ydym yn honi mae Doraidd yw ei harddull) ac mai Doraidd y cenir hi yn naturiol yn mhob cynulleidfa, yr un fath ag ereill o'n hen alawon —"Diniweidrwydd" er esiampL Ysgrifenir " Bethel " yn y Casgliad hwn yn nghy w- eirnod E[? fwyaf— gwelliant ar G, y cyweirnod afres- ymolo uchel yn mha ud yeeir hi mewn rhai Casgliad- au. Cynghaneddiad ardderchog sydd i'r alaw hon, a gellk nodi ei heiddo hi ac "Edinburgh ", fel esiamplau o safon uchel y llyfr yn gyffrediuol. Gwelwn y lled amheuay Gol; Gymreigyddiaetb yr olaf. nid ydym yn gweled fod unrhyw sail i'r amheuaethhon ynnheithi yr alaw, ac nid ydym yn foddlon rhoddi fyny ein perchen- ogaeth o í>ôn mor odidog, heb resymau cryfion iawn, Alaw Gymreig y geirir " Talybont" yma, er y dwed Mr Jno. Roberts Aberdar—gwel Attodiad Lylfr Tonau Cynullidfaol^mai efe yw ei hawdwr, mae awduraeth darnau yn ffäfr o gryn bwys, a byddai yn ddymunol profi 'r un hwn defaeto y naill ffordd neu'r llall. Pa fodd bynag alaw dda yw " Tàlybont", a chynghan- oddion da iawn. sydd gan Mr .W. J. Hughes iddii bydd yr awgrym hefyd o barthed yr Unseiniau yn efleithiol, hyd y nod pe heb ofleryn. Yr un peth ellir ddweyd am " Llansannan '' a "Pwlleli" gan yr un ond gwan*ac eiddil yw ei gynghaneddiad oalawmor gref, arhwyddei chynghaneddu'n effeithiol a 'Sabath' a methiant yw " Caersalem", diameu ei bod yn aml- ugu talent. ond beth am deithi yr alaw, a'r cydnaws edd gofynol rhwng y gynghanedd a hi? Mae rhai hen Donau yn apsenol, ond y» eu lle rai ereill llai adnabyddus. Efallai fod rhagoriaethau yn Nhonau Ifan William, ond nid ydym ni—ar hyu o bryd o leiaf—yn gallu gwel'd y teilynga rhyw haner dwsin o honyntle yn y Casgliad. Tôn ogoneddtis yw "' Bryniau Caersalem" gan y diweddaar Richard Mills; felly hefyd "Hiraeth" gan yn un, sydd Dôn hynod dda, âhynod mor rhyfedd fod cynifer o Olygwyr wedi pasio heibo i gynychion mor rhagorol. Mae genym ddjolch lawer i'r Golygwyr presenol am eu hadgyfodi.