Cylchgronau Cymru

RFA: CYHOEDDEDIG Aît Y CYNTAP O BOB MIS, Rhif 2X. CYF. II. MEHEFIN 1, 18 7 4. Pris 2g Y CYNWYSID. TUDAL. Crynodeb o Hanes Cerddoriaeth........41 Y Cwersi Cerddorol......................42 Y Gwersi ar Gynghanedd..................43 Oratorio Seuner...........................40 BWRDÜ Y GOLYGWYü........................46 Cerddoriaeth................................ Barddoniaeth............................47 Beirniadaeth Tonatj Eisteddfod Tir Iarll. 48 Detholion..................................49 Hanesion Cerddorol.......................50 Hysbysiadau..........,......................51 CRYNODEB 0 HANJBS OERDDORÍABTH' G A N G L A N C E R I. I'n galluogi i ddwyn hanes cerddoriaeth yn mlaen yn rheolaidd a chyson, y mae yn ofynol i ni gadw golwg ar y cenhedloedd hyny a fu yn cymeryd rhan fwyaf pwysig yn yr hanesiaeth. Yn neehrtuad y humed ganrif, yr oedd yr Eidal yn cael ei hanreithio gan y Gothiaid, a chymerwyd Rhufain gan Álaric. Tua'r un amser yr oedd parthau eraill o'r byd jn cael eu troi wyneb i waered megis, gan ryfeloedd k c. Yn nghanol cymaint o chwyldroadau, y mae yn amlwg ac yn hollol naturiol, fod y celfau cain wedi eu hesgeul- uso braidd yn hollol, W yn eu plith yr ocdd cerddor- iaeth; fel erbyn dechreuad y chwechfed ganrif—pan yr oedd yr holl ymerodraeth orllewinol yn farbaraidd— yr unig gerddoriaeth a geir ydyw, gorganau yr eglwys, ac alawon cenedlaethol y barbariaid hyn. Ffaith ac sydd yn teilyngu sylw neullduol ydyw, mae tua'r amser hyn, yn nheyrnasìad Pepin, tad Chalemagne, y cafodd yr organ ei dwyn i sylw ac arferiad gyntaf; a daeth yn fuan iawn i arferiad cyff- rŵdinol yn eglwysi Ffrainç, yr Eidal, a-Lloegr; yr hyn a effeithiodd yn fawr er lles cerddoiiaeth fel y ceir gweled eto. Yr ail Gypnod. Dadllygiad. Gellirei olrain i dri cyfnod: —( 1 ) ffurfiad y raddfa, a'r noîiant diweddar, ( 2 ) dyfeisiad rythm, ac yn ( 3 ) penderfyniad gwerth \vulue~] y nodau, a rheoìau cyfansoddiad. Ac i'r tri cyfnod a enwyd y gellir orlain hefyd ddechreuad a chynydd cyfansoddianf. Yn nechreuad yr unfed ganrifarddeg (10 22) y cafodd y Raddfa ei ffurf bresenol. Y mae y gwelliant hwu i'w birodoli i Guido, yr hwn a anwyd yn Arezzo, tief fechan yn Tuscany' oddeutu y flwyddyn 660. Priodola rhai ddyíeisiad cyfansoddiant [ counter. poinl~\ iddo hefyd, ond heb sail ddigouol dros liyny Gwir ei fod yn un o'r rhai cyntaf i ysgrifenu ar y testyn, ond nid efe ydoedd y dyfeisiwr. Br nad oedd cyfansoddiant wedi gwneud cynydd mawr yn yr adeg hon, eto, yr oedd yn wybyddus cyn amser Guido. a dyma y gwir ddechreuad. Fel y dywedwyd eisioes, dyg.vyd yr organ i arferiad yn Ffrainc tua'r ílwyddyn 757, a daeth yn fuan i arfer- iad cyffredinol yn yr eglwysi gorllewinol. Ar cyntaf chwareuid hi mewn cydsain \_uniso>i~\ a'r gynulleidfa, ond heb fod yn hir, daeth yr organydd i deimlo, wrth gydseinio gwabanol nodau fod effaith rhai ar y glust yn anhyfryd. Y cyntaf a sylwyd arno am ei beror- iaeth hyfryd, melus, a boddhaol oedd y trydydd lleiaf, ac felly arferid ef yn gyffredinol ar ddiwedd alaw, fel y dengys yr esiampl ganlynol: — Eb=t=Ez=:ízzzzíz—(i—E 1 d r r r d I I t t | Yr oedd ganddynt ddulliau eraill, dal ar rhyw nodyn o'r organ ag oedd o dan y chant, ìieu chwareu yr alaw bedwerydd islaw neu bumed uwchlaw, neu y ddau gyda'i gilydd.