Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Y GERDDORFA: CjẄgraton $K**öí ai toananaetj* C^rbborjratí^ a gaŵontaet^ <%mr*î#. CYHOSDDEDIO AR T CYNTAF O BOB MI8, %hif 49 CYF. IV. MEDI 1, 1876. Pris 2g ÛRIEL Y PRIF FIISTRI B E E T H O V E N. Yn y flwyddyn 1770, yn ninas brydferth Boun, jm Germani, y beichiogodd ac yr eagorodd flelen Kereiflh, o ddyffryn Ehrenbreitstein ar fab, a ^tfaiwyd ei enw ef (yn ol enw ei dadcu, t»d ei dad) yn Ludwig van Beethoven. Taenwyd unwaith y chwedl anwireddus hono droa y cyfandir, mai plentyn anghyfreithlawn oedd, ac »ai Frederick William yr II., Brenin Prweia, oedd *» dad. Er i'r chwedl hon fod yn argraffedig j»ewn Uyfrau a ystyrid ar y pryd yn awdurdod achel, prof wyd nad. oedd iddi unrhy w sail, ac mai <3À dad—priod ei fam—oedd Johann van Beethoven, jx hwn oedd denorydd yn y Capel Etholyddol. Yr «edd tadcu Ludwig hefyd yn/gerddor a chyfanaoddwr, *c yn gapel feiatr. Cawn iddo gyfauaoddi un opera, yr hon a berfformiwyd un waith. O'r boreu bythgofus hwnw y ganwyd y baban— Rhagfyr I7eg, 1770—bu ei fam dyner galon yn dra £ofalu» o hono, ond ychydig a .feddyliai wrth hwian ft siglo ei gryd, ei bod yn siglo'r cryd i un oedd i Adyfod i Biglo'r byd. Ond fel y cynyddai y baban, jsredai ei dad a'i fam yn nghyd a'r cymydogion, fod yhywbeth yn ngwedd hynod y bychan nad oedd yn »hob plentyn. Yr oedd talent fel yn argraffedig ar t dalcen llydan, ac yn fuan dechreuodd athrylith «Sremio drwy ei lygaid sei*enog. Y mae genym yn awr y gorchwyl pleserus o ddilyn y oorddor mawr a rhyfedd hwn drwy lwybrau goirwon ei oes, o'i gryd i'w fedd. Un boreu hyfryd yn Mehefìu, yn y flwyddyn 1785, rhwng godreuon y Saith mynydd a orphwyaant rhwng Kouigawinter ag Oelberg, gwelid llanc bychan, bywiog, yn ngwieg ysgol-blant y cyfnod hwnw. Cuddid ei fcen bychan gan het drí-chornel, hongianai ei bleth- wallt i lawr dros ei wddf gwyn ; am dano mae hugan 'iwyd. gwddf-dorch syth, llodrau melyn, hosanau lliwiedig gydag esgidiau o dorìad iael. Yn ddiogel »r ei ytgwydd wrth ruban gwyrdd, y mae canister ilyiieuaidd. Heb law hyn cluda rwyd y gloyn byw ibutterfly) a gorchudd y trychnlyn, yn nghyd a «hotelaid o spirits of wine. Y mae y trysorau hyn i fod wrth alwad gwaatadol. Yn awr ymdafla ei hun ar y borfa wyrddlas wrth |>lanhigion, fel y gallai ychwanegu at y store a «ynwysai ei gostrel o'r creaduríaid bychain adeiniog ik. chwareuent o'i gylch. Yn fuan llwyddodd i gymeryd ya garcharorion rai o'r gloyon byw lliwiedig, a faawr oedd yr hyfrydwch a deimlai wrth wneud ^iosbarthiad o'r ereaduríaid prydferth hyn. Yr oedd yn amlwg ; er nad oedd ond llanc ei fod atn fod yn naturiaethwr. Teimlai hefyd yr un d^'ddordeb wrth syllu a'r brydferthwch anian o'i gylch. "^ Wedi bod o hono amoriau yn syllu ar harddwoh y çoedwigoedd gwyrdd-ddeiliog a addurnent lech* weddau'r mynyddoedd cadwynog, efe a eisteddodd ar dwmpath mwaoglyd, ger y nant loew a murmurog sydd hyd y d'ydd hwn'yn parhau i olchi godreu mynydd yr Oelberg. Tra yr oedd yma yn syn fyfyrio ar y blodau amryliw ag oedd wedi newydd gasglu, canfyddai fod y cymylau claerwynion a nofíent yn y wybren werddlas yn dechreu duo a aymud yn gyflymach. Trodd y gwynt i chwythu gyda grym mawr tua'r gorllewin. Aeth yr huan t«iubaid, yí hwn a fu yn gwasgar ei belydrau llachar drwy y boreu, ac yn sychu gwlith y nos oddi ar ruddiau'r dail a'r blodau, gan ddeffro cerddi'r adar, yn awr i ymguddio tu draw i'r cymyl. Collodd y borfa la* •i gorwychder, ehedodd y gíoeon byw fu'n hofraa nwch y dyffryn meillionog am loches rhwng y dail, a distawodd cerddi'r -adar. Cododd ÿ gwynt yn uwch eto, gan yru o'i flaen osgorddlu fawr o gymylau duon—rhybyddiai fod ystorm ddrychynllyd yn dyfod. Eisteddai Ludwig bach yn yr un man, a dyma y cymylau yn dechreu gollwng eu diluw i lawr ai-no, ac ymddangosai y byddai yr holl wastadedd yn fôr yn y man, ac yntan y bychan yn mhell o gyrhaedd nawdd ei hoff fam a phawb ereill. Copa mynydd Oelberg a ymddangosai iddo y man diogelaf, ac yr oedd cilfachau y creigiau yn addaw gwell lloches na'r dderwen a'r ffawyddeu, yn mysg y rhai yr oedd y mellt fflamgochion yn barod wedi dechreu ar eu gwibdeithiau chwareuol. Wrth ganfod, yn ol pob arwyddion, nad oedd y «torrn ond megys dechreu galw ei byddinoedd allan, prysurodd y llanc drwy y llwyni a'r drysni tewioni ddríngo yn uwch i ael y mynydd. Parhau i ym- ffyrnigo mae'r ystorm. ac y mae'r gwynt yn awr fel hyrddwynt. Yn y rhyferthwy clywai swn taran o bell, ac ar hyn, llwyddodd y crwydryn ieuanc i ddyfod o hyd i lochea yn y graig, ag sydd yn adnabyddus hyd y dydd hwn. Y mae yr ystorm yn awr wedi cyrhaedd ei phwynt uchaf; braidd na ehredwn fod pob taraa yn y nefoedd wedi ymgyng- reirío i ddyfod allan i geiso dychrynu y llanc, a phob mellten fflamgoch wedi dyfod i chwareu o'i gylch ; ac yn swn y dymestl, aeth ei galon i guro gan ofn a braw. (Yn awr. fe gejifydd y craffua, ei allü dychmÿgol a êhreadigol ÿn dechreu dyfod ir golwg). Tybiai y bychan ei fod yn clywed llais yn yr ucheiderau yn gwaeddi allan, bram bravÌ4simo l r* harhau.