Cylchgronau Cymru

Y GE €gkj$ratott fítisol at toasattaetíj febìtronaetíj a garíjbonhetb $ì)mwg, CYHOEDDEDIG AR Y CYNTAF O BOB MÎS Bhif 53 CYF. V. MEHEFIN 1, 1877. Pris 2; IEL Y PRIF PEISTRI. B E E T H O V E N , I'arhad o tudaì. 34, O'r diwedcl hi a ddeclireuodd ganu. Yr oedd ei Uais yn llawn a pherorol, a llanwai yr ystafell fel sain clychau. Yr oedd y geiriau a'r gerddoriaeth yn cael eu rhoddi gyda'r mynegiant perffeitniaf. Cyfeiliai Beethoyen i berffeithrwydd, gan ollwng ei hunan yn gyfangwbl i'r gân, a'i dwyn yn esmwyth gydag ef. Di- weddwyd y gân gyntaf yn nghanol cymeradwyaeth, yr Uon a ddilynwyd gyda'r ail a'r drydedd gân, ac ni ehlywid mwy son am gwnipas y caneuön nac am lais anghymwys; anghofiwyd y pethau hyn yn swyn y canu a'r chwareu, ac yr oedd yn amlwg fod yr eneth ani roddi y gyfran fwyaf o'r gymeradwyaeth a'r clod a roddid i'r datganiad i' w chyfeilydd bychan. Deallai y ddau ieuainc y berthynas a ddylai fod rhwng melod- edd a chyfeiliant. Ond pan yr edrychodd hi arno gyda llygaid serenog tra yn canu prif gariadgân y dydcl, aeth calon y llanc i guro yn uchel, er hyny ni niweicl- iodd y tremiad serchgarol hwnw yn niweidiol ar ei chwareu, ond i'r gwrthwyneb, fel y dangoswyd drwy y gymeradwyaeth a roddwyd iddynt ar ddiwedd y gân; a phan yr oedd y byd fel yn nofio o flaen llygaici Ludwig, aeth Wegeler i sibrwd yn ddistaw yn ei glust: "Ynawrymae dy driawd i gael ei chwareu, ond paid a datguddio cly hun. Na chaed neb le i cldychy. mygu mai dy gyfansoddiad di ydyw. Yr ydwyf wedi ei roddi i Count Waldstein. Y mae ef wedi dyfod i deimlo dyddordeb ynot. Gwna dy achos dy hun yn dda." Ar y foment hon daeth Count Waldstein, yr hwn oedd newydd ymuno a'r gwmniaeth, yn mlaen at y cerddorion, gan ddweyd: " Hysbyswyd fi gan ein car- edig nawddwraig o'ch presenoldeb yn y lle. Yr wyf newydd dderbyn triawd, yr hwn a fawr gymeradwywyd i mi; a chyda cydgyfarfyddiad o'r fath dalent, nis gall- af ddweyd pa faint o foddlonrwydd a fydd i mi, ac i chwithau, os gwnewch gynych ar chwareu y darn new- ydd hwn." Yna clywidymnoliadau o bob tu pwy oedd yr awd- wr; a aibrydai rhai, oherwydd fod y Count yn gerddor gwych ei hun, mai efe o bosibl oedd wedi cyfansoddi > gwaith. 'Yr wyf yn cynyg," ebe Waldstein, gyda'i wen hawddgar arferol, "ein bod yn awr yn rhoddi heibio yr ymholi yn nghylch yr awdwr, a dechreu ar y gerchl- oriaeth; dichon yr adnabyddwn yr awdwr wrth ei waith." Cydunwyd a'r cynygiad gyda'r parodrwydd mwyaf. Yna detholodd y Count y ddau Eombergs a Beethoven ieuanc i wneud y cynyg o'i chwareu, y rhai yn ddioedi a osodasant eu hunain o flaen eu hoíìerynau, gan chwareu trwodd oll ynprima msta. Yr oecld y chwareu yn cael yr effaith mwyaf dymunol Gwnaeth y scher.~j> gyda'i droadau nwydwyllt eu gyru i syndod, a thefiid cawodydd o glod ar ben y cyfansoddwr anhysbys. ■ ' Wel, pwy ydyw y meistr a gyfarisoddodd y dara godidog yna ? '' gofynai Wegelei-. "Y mae yn rhy nwydwyllt a thanllyd i fod yu eiddo Haycln," ebe Bomberg henaf. "Nid yw chwaith yn eiddo i Mozart," ychwanegai ei frawd Bernhard; " y mae ei symudiaäau cymylog, gwyrog, a gwallgofus yn ein rhwystro i'w briodoli icldo ef." "Wel," ebe Ries, "pwy bynag ydyw yr aiffẃt', rhaid ei fod ýn ddyn sy'n llwyr ddeall ei waith." " Sir Count, deuwch allan o'ch gwyleidd-dra ym- guddiedig," ebe Frau von Breuning, gan droi at y marchog. " Yn wir, mi a egluraf i chwi y cudd-holiad," atebai. y Count. " Awclwr y triawd sydd wedi ein gwefreiddio yn awr ydyw yr ieuanc Ludwig von Beethoven." Gwelid ar wynebau yr oll o'r gwyddfodolion, oddi- eithr Waldstein a Wegeler—y rhai a eclrychent ar èü cyfaill ieuanc gyda llygaid llawn o gydymdeimlad— arwyddion o syndod. Y cerddorion, heb eithrio Ries, a edrychent arno fel pe buasai wedi disgyn o'r 'cýmyláu; ac nid oedd neb wedi eu swyno a'u synu yn fwy na theulu von Breuning. Gwasgodd Wegeler ei law, ac yr oedd y Count yn ymdclangos yn orlawn o garedig. rwydd at y cerddor ieuanc. Ond pan estynodd Jeanette von Honrath ei Uaw wen iddo, ymfflamiodd teimlad gwresog drwy ei holl galonî Dilynwyd Frau von Breuning gan Wegeler, a dygwyd