Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Rhif 5.] TBEMADOG: DYDD GWENER, GORPHENAF 23, 1858. ■[Pbis.2q. POBL 'HiTNOD. Dywed Athenasus fod Aeschylus, bardd y trychni, bob amser yn fwy na bänner brwysg pan yn cyfansoddi ei dreisgerddi. A gwydd- ÿa fod Alcaíus ac Aristophanes, hen feirdd Groeg, yn árfer ys- grifenu eu caniadau mewn cyíiwr o feddwdod. Yr oedd Iwl Caisar yn arfer myfyrio yn y gwersyll; a nofìai afonydd gan ddäl ei ysgrifau ag un law allan o'r dwfr. Dy wedir hefydd yr arferai ysgrifenu a darllen, siarad a gwrandaw ar yr un pryd. Ýr oedd ymroddiad y bardd Italig Dante i'w fyfyrdodáu lien- yddol yn nodedig dros ben. Y mae un hen awdwr yn crybwylí am dano ddarfod iddo ryw dro fyned i dy llyfrwèrthwr, ac o un ûen- estr y ty hwn yr oedd i fod yn edrýchwr ar ry w ddangosfa gyhoedd- us fawreddog ag oedd yn cymmeryd lle mewn petryal agored is law iddö. Dygwyddodd ar ddamwein 'gymmeryd yn ei law lyfr; a a phan dechreuodd ddarllen, tynodd y llyfr ei sylw' mor llwyr, fel, wrth ddychwelyd adref, wedi myned o'r olygfa drosodd, y dywed- odd'y bardd yn ddifrifol nad oedd efe wedi gweled na chlywed dim yn y byd o'r hyn a gymmerasai le yn ei ymyl ac o flaen ei iygâid. Dywedir fod gwddf Alecsander FaWr dipyn yn gam ; ac yn fuan daeth cemni gwddf yn gyffredin, fel yr oedd ei holl wŷr liys a'i gadfridogion yn dal eu penau ar y uaill ochr; a'r sawl a benwyrai fwyaf oedd yn cael ei gyfrif y mwyaf defodwych. ^i^éedd ysfwyddau llydain gan Plato, ac ymdrechai ei fyfyr- W^P^dú eu hysgwyddauhwythau, er mwj n yiwdebygu i'w ljath- 'raw. • ' Ar y cyntaf yr oedd attal dywedyd ar Demosthenes, prifareith- iwr y byd ; ac nid heb lawer iawn o lafur a thraflerth y cafodd efe wared o hono. Yr oedd ei lais yn egwan, a'i barabl yn anghywir. Arferai roddi mân garegos yn ei eneu, a cherdded gyda glan y weiîgi, i ymryson areithio â'r " môr mawr ei ddwndwr." Bryd araU esgynai ar hyd ilechwedd bryn, ac- areithio ar hyd yr bolí ffurdd. 0 dipyn i'bèth efd a drechodd ar bob anhawsder, ac a ddaeth yn areithiwr na chlybuwyd erioed son ata ei gyíFelyb. Un tro pan oedd ganddo araeth bwysicach na chyffredin i'ẁ pharotoí, ac yn gofyn yr yoiroddiad atwyaf tryìwyr ì'w chyfansudlî, eiiliodd un hanner o walît ei ben, gan adael yf hanner arall heb ei eiliio, fel y byddai yn rhwym o ymgadw i mewn wrth ei efryd; canyä ped ymddangosai yn gyhoeddus yn y wedd ddigrif hòno, buasai pawb yn estyn bys ar ei ol, ac yn mingamu arno. Rhyw dorpwtb o ddyn oedd Socrates, a hyll iawu yr oîwg arno. Yr oedd BrüTös y noson cyn brwydr fawr Pharsalia (Ŵatejrlsr y Rhufeiniaid), yr hon oedd i benderfynu tynged y byd adnabyddua, yn darllen yn ei babell, ac ýn gwneuthur nodiadau â'i ysgrifell ar yí áwdwr y darìlenai o hono. Ànfynych yr eisteíldaà Plinius, yr anianydd Rhufeinig, i lawr i fwytaj heb fod rhywun yn darîîen iddo; ac ni theithiai un amser heb fod un neu chwaneg o lyfrau gydag ef, gyda phethau cyflieus i ẁneuthnr dyfyniadau neu gofnodau ohonynt. Nid oedd Petrarc yn clywed ei hun byth yn ddedwydd achys- urus, os elai cymmaint a diwrnod heibio heb iddo ef ddarllen neu ysgrifenu, neu bob un o'r ddau, yng nghorff y dyddhwnw. Un o'i gyfeiliion, yn ofni y buasafr fath ymroddiad gwastadol i'w lyfrau yn debyg i eíîeithio yn ddrwg ar ei iechyd, a geisiodd ganddo rui benthyg agoriad ei lyfrgell iddo ef. Y bardd, yn ddiniwed, a roddos yr allwedd iddo ; clodd y cyfaill y fyfyrgell i fyny, a dywedodd na na chai Petrare gyíìe i ddarüen dini am ddeg niwrnod. Cydsyn- iodd y hafdd gydag anewyllysgarwch mawr. Ymddangosai y dydd cyntaf yn hwý na blwyddyn gyfan ; parodd yr ail gur garw yn ei ben o'r bore hyd yr hwyr; ar fore'r trydydd dydd yr oedd yn am- lwg ddígònei fod raewn twymyn. Gwelodd ei gyfaiîl y perygl yr oedd ynddo, ac adferodd iddoyr agoriad ; a chydi'r agoriad, ymad» ferodd ei iechyd a'i fywiogrwydd yntau, Caethwas oedjd Teren, y gogusfardd Lladin; ac yng nghyflwr caethwas y dygwyd ef o Carthag i Rufain ; ond gan iddo syrtbio i dtlwylaw meistr hynaws a charedig, cafodd addysg dda, ac adferiad i'w ryddid. Gwr troéd glwpa ydoedd Peautisc un o'r beirdd Idadin boieuaf, ac urío'r pena'f, os nid y penat' oll, o'r beirdd gogusoi a ysgrifenas- ant yn yr iaith hòno. Bu am ryw amseryng ngwasanaeth pobydd; a tliroi. y freuan, meddìr, oedd ei waith pan yr oedd yn y gwasaa- âeih hw*iW.