Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

prrô SWYDDOCOL ÜWCÍT OWl ÜRDP ANNIBYNOL Y TEIWY3 DA YN NGHYIIÍU. RHIF 21 O'R GYP. NEWYDD. RHIF 42 O'R HEN GYF. MEDI 1, 1876. [Pris Cein^oo Y WEINIDOGAETH A DIRWEST. GAN T BRAWp T. E. GIUFFITH, ALLT DDTJ, PWLLHELT, (Awdwr yr " Adrodddiadur Dìrwestol," ŷ-c.) Y mae yn hysbys i'r rhan fwyaf yn ein gwlad y priod- olir ein gwareiddiad a'n moesoldeb i ]awer o wahanol achosirn; myn rhai mai i ddeddfwriaeth yr ydym yn rhwymedig, eraill maí i'r wasg newyddiadurol, eraill mai i lenyddiaeth yr Eisteddfodau, &c.; diamen ein hod yn rhwymedig i'r cyfryw, a Iliaws o ail-achosion eraill, ond wedi'r cyfan, meiddiwn ddweyd yn ëon a difloesgni fod Cymru yn fwy dyledus am ei moesoldeb a'i chrefyddoldeb i'w gweinidogaeth efengylaiddnac i bob moddion eraill ynghyd. Drwy offerynoliaeth ei phulpudau yn arbenig y dyrchafwyd hi i'w safle bresenol, yr hon sydd uwchlaw yr eiddo un wlad arall dan y nefoedd. Ond wedi'r cwbl, o'r braidd yr ydym yn credu fod pulpudau eia gwlad wedi gweithio eu rhan mor egniol ag y gallasent gyda'r achos dirwestol! Nid ydym mewn un modd yn tybied, ac ni fynem er dim awgrymu, nad ymdrechodd nifer helaeth o weinidogion ein gwlad yn wrol ac anrhydeddus, mewn am- rywiol gysylltiadau achylchoedd, meois yn y cvfarfodydd dirwestol cyhoeddup, yn y Cyfarfodydd Misoî, Chwarterol,yn nghynadleddau y CvmanfaoedI, &c, ond credwyf yn sicr y dylai " Dirwest a Llwyrymwrt odiad " gael ychwaneg o le yn y weinidogaeth gyhoeddus. Y mae un dosbarth o'n gweinidogion a'n pregethwyr na wnint ond yn unig grybwyll, neu yn hytrach awgrymu " dirwest," yn eu pregethau, a hyny yn y fath fodd aneglur fel y gorfodir hyd yn nod y craffus a'r manwl i ystyried pa un a wneir cyfeiriad at yr egwyddor o gwbl—teimlant fel pe dan ryw fath o rwymedigaeth i fod yn gynil ac anuniongyrchol yn eu sylwadau ; yn ddiddadl "ni ddylaî y pethaü hyn fod felly." Y mae sefyllfa bresenol ein gwlad yn galw arnom i ddyfod allan yn ëon ac wynebagored—y mae cymdeithas gywir ac uniawn yn hawlio ein hymdrechion penaf, ie, y mae gair Duw ei hunan yn hawlio hyn genym. Nid llawforwyn i'r efenpyl, fel y dywed rhai, ydyw " Dirwest;" na, y mae yn rhan o'r efengyl ei hunan ; ni byddai yr efengyl yn gyflawn hebddi ; y mae yn anwahanol ac annatodol oddiwrthi. Nid " Dirwest"ydyw yr efengýl, ac mor sicr a hyny, nid efengyl fyddai yr efengyl pe tynid dirwest oddiwrthi. Feallai y bydd rhywun yn barod i ddweyd, " pQ rhoddid ychwaneg o le i ddirwest yn y weini- do^aeth gyhoeddus y peryglai hyny ei hanrhydedd a'i huchafiaeta." Na wnai mewn ua modd, ond yn hytrach teimlid gan y dnsbarth mwyaf goleubwyll ac yptyriol o wrandawyr yr efengyl yn Nghymrn ei bod yn ddiffyjriol, (h.y., y preorethiad o honì) i gyfarfod âg angenion asefylìfa yr oes heb hyny. Yn wir, onid rhan bwysig ac anhawdd yn swvdd y rhai a bregethant yr efengyl ydyw, " chwilio y cawell saethau," ac anelu yn barhaus at yr arferion a'r Hygredigaetbau hyny a dueddant i ddarostwng teynas Criet ar y ddaear. Ceisio cenadwri, a chyfaddasu y cyfryw at sefylifa ac amgylchîadau yr oes y byddont yn by w ynddi. Cawn yn yr epîstolau at y gwahanoì eglwysi, nid yn unig egwyddorion mawr ac athrawiaethau sylfaenol crefydd yn cael eu dysgu, ond heîyd helaethrwydd cynghorion, anog- ae*hau, rhybuddion, a gwersi ymarferol i'r eglwysi hyny i gydymffurfio â hwy; y mae yr un mcr angenrheidiol cyngori a rhybuddio eglẅysi Cymru eto, a hyny "bob dydd tra y gelwir hi heddyw." Ofnwyf fod y dosbarth hwn yn dra thebyg i frawd o'r Urdd ac o'r weinidogaetb, ag y deallwyd yn ddiweddar ei fod yn gwbl dan ddyîanwad yr ysbryd llwfr a llonydd y cyfeirir ato. Yr oedd j cyfeillion yn y lle yn bwriadu cynalcyfarfodyddcyhoeddui er ceisio enyn vchwaneg o 2el gyda'r achos, ond pan j gofynwyd ei farn ef ar y mater, "Na yn wir," ebai, •' mae'n wf 11 i chwi fod yn llonydd, mae'r cyffro yn darfod, a'r wlad yn taweln; mae'n well i chwi fod yn ìlonydd !*' Rhywbryd drachsfn deallwyd y bwriaôai y cyfrinfaoedd cylchynol orymdeithio ar ddydd gwyl cyfagos, a thra J bwria^ai eu cyfrinfa hwythan uno yn y llu, crybwyllwjd y ffaith i'r brawd, " Na yn wir," ebai yntan, u y mae yn well i chwi fod yn llonydd, yr wyf fi yn credu fod yr adeg i orymdeithîo wedi myned heibio; gwell i chwi fod yn llonydd." Wedi cael cyfle i ymddiddan âg ef yn y mater, gofynai cyfaill amryw gwestîynau cyrhaeddgar a phwrpasol iddo, ac o'r diwedd daeth y cwestiwn caled, " I bâ beth j daethoch yn aelod o gwbl?" i'r hyn yr atebodd yn frysiog, " Gael i mi gael llonydd." 0 ! fy mrodyr anwyl, Pa fodd y gallwn fod yn llonydd ? onid yw y gareg yn Uefain o fur y carcbardy, a'r trawst yn adseinio o nen y gwallgofdy ? Onid yw cwynfan calon- rwygol gweddwon ac amddifaid y meddwon yn dyrchafu fel taranfloedd ofnadwy hyd y nefoedd ? ac onid yw clwyfau dyfnion eglwysi ein gwlad yn galwarnomymwroü, ymarfogi, a gosod ein hunain yn gedyrn a phenderfyno! yn ebryn cyfeddach ac an»hymedroldeb ? Oûd, byEryd yw genym grybwyll fod dosbarth arall yn ein mys^r, ag ydynt lawer o honynt wedi treulio ac ymdreulio yn j swydd oruchel, m wedi bod ar hyd «u hoei yn ymdraahgar