Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Y SEREN ORLLEWINOL. && °vp. XXIII.] MEDI, 1866. [Ruif. mt: ANERCHIAD ^Parch. II. W. Hughes, Cymedrolwr, a'' agoriad Cynhadledd Cymanfa Morganwg yn Nghastéllncdd. O " SEHEST CYiIRU." . Aswyl' Feodyu (yu enẁedig yn y wein- ^gaeth),—Gobeithiaf yit esgusodwch fi ^ gymeryd ycbydig o'ch amser gwerth- a%r i ddatgan íÿ nheimiad ar un pwngc ^ysi» perthynol i'n cymanfaoedd blyn- ^dol. Mae i'hai o horiom wedi cael byw 1 ^eled caut, os nid triugain, o'r gwyliau ^rbenig hyn ; eraill wedi gweled amryw o "°Qynt, a uifer o frodyr ieuainc ya dechreu °u uiwynhau. Gwyddöm fodyr arddeliaù ^Hi wedi bod ar air Duw 'yn nghymanfa- °edd Cymru yn yr amser a aeth heibio yn fawr iawn, pryd yr ymgynnuliai miloedd 'awer iddynt o bob parth o'r wlad i add- Ŵ Duio, ac i wrandaw ei eiriau ; pryd yr J'sgydwid y tyrfaoedd cjnnulledig gau aw- e'ou deffrous arddeliadau dwyfoi megys coedwig gan dymhestl, nes cynhyrfu a Swefreiddio miloedd dan ddylanwad an- ^rthwynebol y weinidogaeth. Ond, ys- »aeth, y mae yr " amseroedd adfywiad ac a<3loniad" hyny " oddiwrth bresennoldeb yr Arglwydd," i raddan Uiawr. wedi myned taioio, a'a cymanfaoedd wedi dyfod yn Sydmarol ddiddylanwad. Mae yn liolloi wybyddus nad yw ein tymanfaotdd yn meddü yr un saüe uchel ín marn a theimlad y wlad, nac ychwaith Vr un pwysigrwydd yn ngbyfrif yr eglwysi, *ga feddent yn y dyddiau gyut, yr hyn a ^rawf fod yn perthyn i'r cynnulliadau enw- °g hyny rhywbeth ag ydyta ni.'beb ei gael, jìeu ydym wedi ei gobi Mae y cyfryw o Wom ag sydd yn cofio deugain mlynedd: >'n ol yn gwybod fod yr hen symlwydd a'r 8obrwydd 'addolgar a hynodaí y cymanfa- °edd gyut yn eisiau i raddaû mawr yn y cJrnantaoedd presennol. Mae yífaithyma ei hun yn ddigon i gyfrif am yr holl ddi- tywiad. Achwynir fod y mwyrif' o'n tyrfa- °sdd cymaní'aol yn ymgynüull i ddybenion ^ûghydnaws, ac y uiae gormod o arwydd- |öQ fod lluaws yn dyfod yn ughyd i unrhyw Wpas bebiaw addoli! Yn ddiau uid Ŵ Duw yn preseouoli ei';hun yu ein cyn- ^ülliadau ond i dderbya addoíiad, ac, fei Crr. XXIII. 26 arwydd o'i foddlonrwydd, i adael ei fen- dith. Os yw yr addoli wedi ei golü o'n cymaní'aoedd, y mae eu " gogoniant wedi ymadael." Wrth gwis, nid oedd pawbya dyfod i'r hen gymanfaoedd gyda y neges ysbrydol hon ; ond yr oedd fod aelodau yr eglwysi a'u gweinidogiou mewn tymher addolgar yn peru fod pob teimlad anghyd- rywioi i'r dymher hono yn guddiedig. I'r gwrthwyueb y mae fynychaf yu awr: y mae yr ysbryd afionydd a siaradgar a ar- ddangoèir ar ddydd y gymanfa o daa y pregethau. yu cuddio, os nid yn llethu, yr ychydig deimlad addolgar ag sydd, diolch i'r Arglwydd, eto yn bodoli. Ar ^ol pob cymanfa, ymosodir arnotn o'r wasg am aa-' foesíîarwch ein pobl ar y stage a maes y gymanfa. Cyhuddir pobl broHeaol o fod yn aüonydd a gwibiog, ac ymrodio ac ym- gomio hyd y nod pan y gelwir ar eaw mawr yr Arglwydd goruchaf! Ië, cy- huddir gweÌDÌdogioa yn y newyddíaduron, y nailb íìwyddyu ar ol y llall, o ymddwya yn anesrowyth ac anwrandawgar. Nid oes onid ychydig ddyddiau er y cynnaliwyd y gymanfa gyntaf yn Nghymru y flwyddyn hon, ond y mae y wasg wedi gorfod siarad eisioes ar y cwestiwa o anfoesgarwch ael- odau a gweinidogion, ynddi yn cerdded oddiamgylch y maes, gan gyd-ymddyddaa o ddechreu i ädiwedd y pregethau. Maey fath ymddygiad yn sawru yn drwm o aani- íìifoldeb y cyfryw weinidogion paa yû yr act o bregethu eu hunain. Mae ertbygír au condemniol y wasg o flwyddyniflwydd» yn yn syrthio yn fyr o effeithio diwỳgiad, ac nid gwiw cynnyg gwrtharfod i'r cy* huddiad ei hun, eanys y mae ya wirioa- edd profedig a phrofadwy. Yn nghymanfa Dowlais y llynedd, yr oedd yr ysfa anwrandawgar yn ei pher- ffeithrwydd. Synais weled gweinidogioa ieuainc yn sisial yn nghlustiau eu gilydd, ac yn chwerthin yn amneidlyd pan oedd y brodyr da yu gweddio. Yn y cyfarfod chwech o'r gloch, y nos ddiweddaf,yr oedd boneddwr o Lundain ar ýr esgynlawr, ac yn edrych ar yrolygfa ddyeithriol (iddo ef) gyda syndod eiddigus. Dranoeth yn y gerbydres, rhwng Merthyr a Phontypridd, adroddai y boneddwr yr hanes, gan dystio yn ddigel fod y fath ymddygiad yn däigoa i inffìdeleiddio Cymru benbwygilydd, &c. Yr oedd un o'n gweinidogion parchusaf ' ya dygwydd böd ya yr un eisteddfao, yf