Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Cijte ẅrfijrìŵnu "yng ngyfyneb haul a llygad goleuni." "a gair duw yn uchaf," Rhif. 309. MEDI, 1882, - Cyf. 26. CYMRY CAEBLUDD. HUGH OWEN. Canwyd Syr Hugh Owen, Marchog, Ion. 14, 1804, yn y Foel, plwyf Llangeinwen, sir Fon, a bu farw Tach. 20, 1881, ym Mentone, i'r hwn *Q yr aethai er mwyn adgyfnerthiad iechyd ychydig amser yn flaen- orol. Dygwyd ei gorff drosodd í'w breswyl, Y Voel, Hornsey Lane, Llundain, a chladdwyd ef Tach. 26, 1881, yng Nghladdfa Abney ■fark, Llundain. Ei dad ydoedd Owen Owen, mab Hugh Owen o ^aernarfon, a'i fam Mary, merch Owen Jones o'r Çwirt, Mon. Hanai °hen wehelyth enwog o du ei fam, ond pobl ddinod ydoedd tylwyth ei dad. Derbyniodd elfenau dysg yn nhref Caernarfon, ac aeth yn lQuanc i Lundain, lle bu yn ysgrifenydd rnewn swyddfëydd cyfreith» JJt, hyd nes y cafodd swydd ya Somerset House o dan y Poor Law ^onimission. Profodd ei ymarferiad cyfreithiol o'r flwycldyn 1825 hyd y flwyddyn 1836 yn fantais iddo yn ei le newydd. Dechreuodd eî ^aith. ya swyddfa'r ysgrifenydd, fel arolygwr cyffredinol ar y swyddfa; üaeth yn ysgrifenydd ei înrnan, a dyrchafwyd eí ym mhen talm o anaser yu brif-ysgrifenydd y Poor Law Board, yr bon swydd a roddodd a ^' ar °^ ëwasanaetü ffyddlawn a phwysig, yn y fiwyddyn 1872. Adhabyddir Syr Hugh Owen oreu yng Nghyrnru mewn cyssylltiad ag A.dûysg. Gweithiodd yn egniol mewn cyssylltiad â'r British and ^oreign School Society i sefydlu Ysgolion Brytanaidd drwy Gymru Deubaladr. Cymmerodd ran bwysig yn sefydliad y Coleg Normalaidd y^a Mangor. Gwnaeth ymdrech egnîol i sefydlu ysgolion uchraddol yi y Dywysogaeth, a meddai law helaeth yn sylfaeniad Coleg Aberys- J^yth. Ni orphwysodd nes gweled Coleg Normalaidd Abertawy yn öaith, fel y gellid darparu ysgolfeistresi gan gystal ag ysgolfeistriaid gogyfer ag Ysgolion Brytanaidd y Dywysogaeth. Efe ydoedd sylfaen- ydd Cymdeithas Ysgoloriaethau Gogledd Cymru—matnmaeth dda i ^odau eiu hysgolion eìfenol. Bu yn yegrifenydd y South hlington and ^ntomilU British Schools, Coleg Normalaidd Bangor, a C.holeg Aber- ystwyth, ac yn aelod blaenllaw o bwyllgorau gweithiol y British ancl 49—xxvi.