Cylchgronau Cymru

LLYTHYRAU at ÿ parch. e. morris. 207 d'jll hwn mewn arferiad cyn y gwasgariad cy (Tredinol; oblegid y mae yn arferedig ym mhlitb cenhedloedd anwar, yn gystal a rhai gwareiddiedig y ddaear.acy rhai hynny wedi eo gwahanu mor bell oddiwrth eu gilydd fel nad allent gyfrinachu. Dywedir y gellir canfod amryw enghreifftiau yn iaith ysgrifenedig y Chiniaid. ei bod wedi cael ei bodoliaeth mewn ysgrifen arwyddluniadol. Yr oedd y dull hwn yn gofynilawer o fedr- usrwydd ar ran yr ysgrifennydd, ac amynedd ár ran y darllenydd; ac mewn amser, trwy gydsyniad y gwahanol bartion, daelh i gael ei harf'er yn gyffredinol, a dynion i ddeall eu gilydd i raddau mawr trwy hynny. Darfu i Offeiriaid lsis yn yr Aipht symleiddio a pherffeithio llawer ar y gelfyddyd, drwy ddefnyddio math o nodao yn lle yr arwydd- luniau, trwy ymarfer â pha rai y daeth ys- grifennu yn fwy cyflym a Uai dyryslyd. Y tadd nesaf yn y diwysiad, oedd ffurfio cys- sylltiad rhwngy gwrthddrych arddangosiad- ol,a swn y gair a ddefnyddid i'w egluro. Nid oedd hyn ycbwaitb mor anhawdd ag y tybid ar y cyntaf; o herwydd, pan fyddai dyn am ddangos delw neu arlun o unrhyw beth, drws er enghraifft, byddai yn naturiol iddo roddi i'r cydgordiad o linellau yn ei ddelw yr enw drws; a pha le bynnag y cyfarfyddai a'r arlun hwnnw, neu arall-luuiad mwy syml o hono, galwai ef drws; ac feliy parhai yrenwfyth wedi hynny yn glymmedig a'r nod a fwriedid er ei arddangos. Yr un modd pethau eraill hefyd. Y mae yr egwyddor Hebraeg yn dryfrith o'r fath enghreìfftiau. Y mae pob llythyren, yn enwedig y rhai gwasanaethgar, yn air, ac yn dynodi rhyw wrthddrych. Y llythyren gyntaf, Aleph, a arwydda Ycb, ac hwyrach fod. y llythyren honno, yn yr ben egwyddor gyntaf, yn fath o arlun o'r creadur hwn. Yr ail, Beth, a ar- wydda-Tỳ; ac y mae y Hythyren hon, 3, yn yr egwyddor Hebraeg bresennol, yn ar- îuD trwsgl 0 dŷ,uen enau ogof. Y bedwar- edd, Daleth, a arwydda Drws, ac y mae y Ilythyren hon yn allan-luniad oddrws; ac y mae boll Iythyrennau yr egwyddor yn ar- wyddo rhyw wrttaddrych. Ysgrifenwyd holl lyfrau yr Hen Destament ÿn yr iaith lionno; ac oblegid hynny, ý mae meddu gwybodaeth o honi yn beth pleserus, a thra angenrheidiol i bob Cristion. Y mae enwau dynion, pethauj ac amgylchiadau. ag sydd wedi eu cofnodi yn y Bibl, yn brajrfamlwg taw yn yr Hebraeg yr ysgrifenwyd ef. AJnwn n«n o MÎnAA ei «»r.w nr'líü u-rt !l Dam, bod yn debyg; obJegid ei greu ar ddelw Duw. Gen. 1. 26. Efa, Bywyd, a alwyd felly, am mai hi ydoedd mam pob dyn byw. Gen. 8. 29. Cain, Cael neu Yn- nill, a alwyd felly gan ei fam, am y tybiai bi mai efe ydoedd yr bad a addawodd yr Ar- glwydd Dduw i ysigo siol y sarph; onJ ei frawd a alwyd Abel, o herwydd gan fod ei fam yn tybied ei bod wedi cael yn addewid, ystyriai bob peth arall yn wagedd. Wedti Cain gyfodi ei law yn erbyn Abel a'i ladd, pan anwyd mab yn ei le ef, galwyd ef Seth; Gosod, gan dybied ei fod wedi ei osod i lanw lle ei frawd. Y pethau uchod, a'r cyffelyb, a ddangosant fod yr îaith y pryd hwnnw yr un, mewn rhan o leiaf, ag yn am- ser Ezra. yr hwn a orphennodd Ganon yr Hen Destament. Y mae rhy w hynodion yn perthyn i'r Hebraeg; megis ei bod mor syml, mor ddestlus, mor ardderchog, ac mor gynhwysfawr, fel nad drchonadwy cyfieithu o honi bob amser> a cbadw llawn synwyr jt hyn a draethir ynddi hi, o leiaf heb ddëf- nyddio Uawer o eiriau. Y mae rhyw fan- teision neillduol yn perthyn i'r iaith hon, uwchlaw ieithoedd eraill. Ni chynnwys ond dwy ar hugain o lythyrennau, (a'r rhai hynny, fel y sylwyd eisioes, yn arwyddlun- iadol o ryw wrlhddrychan,) sef dim ond cymmaint ag sydd yn angenrheidiol, fél nodau seiniol, i hyspysu y méddylddrychau dynol mewn modd syml ac eglur. Nid oes ganddi ond dwy neu daîr Uytbyren fel gwreidd-eiriau, a'r rhai hynny gan mwyaf y trydydd person unigol, amser aelwir/>r«- terite, berf weilhredol, megis *ì3*t, efe a lefarodd. Trosir y gair hwn hefyd yn enw, Bef nai, gair, ac wrth ychwanegu a» attô, teflir ef i'r rhif liosog, geiriau : us gosodir D yn flaenddodol iddo, arwydda antalwch. Ffurflr enwau o ferfau weithiau, wrth attal un lyttayren wreiddiol j megis •ja, chwerw, oddiwrth niD, yr oedd yn cbwerw. Gan nad faint a dreiglir ar âfr ynddi, y mae y drychfeddwl gwreiddiol yn cael eì gadw agos yn ddieitbriad. Un ar ddeg o'i Hyth- yrennau ydynt wreiddiaid safadwy, a'f un ar ddeg eraill ydynt wasanaethgar, ac a ddefnyddir er atteb gwahanol d roellau grammadegol. Yn flaenddodol, er gwasan- aethu yn He cyssylltiadau, rbagddodiadWu, cyflyrau, (cases.) &c.; ac yn olddödol, er Uanw lle rhagenwau, rhagferiau, rhywiàu, &C Y mae yn amrywio geiriau. oddiar y gwreiddìau, mewn modd by a chjtlym ìawn. tfW« AHehwBfiairll nn ÌimmIii.»,.