Cylchgronau Cymru

MARWÖLAETH ARPONWYSION. ■4V M'r. John William Thomas, (Arfonwysion,) yn dra phleidiol, yn nelflduol gyda golwg ar y Farwnnd ganlyhol, dÿrnuna Gohebwr arnont ei chyboeddi yn yr Haul.—Gol. Tra rhedo myfyrdod drwy nwyfre dynoliaeth, A threiddiad Haul gloyw'n seirianu'r holl nen, Bydd en w Arfonwysion mewn disglaer guleddiaeth, Ond cuddiad ei sylwedd fydd dristwch yn llenn; Cywreinwaith ei ddwylaw wna i anian ddychlamu, Peroriaeth eneidiol oedd campwaith ei ddawn, Etwa ei farwolaeih sy'n wrtaith cwynfannn, Hyfrydwch yn wagder, a thristyd yn llawn. Tn iaeh am athrawiaeth treigliadau'r ffurfafen, Y bydoedd nofiedig sy'n buliaw'r laa nen ; Pa le cair llwybreiddiad planedau na haulweo, A'r nn a'u darllenai yn isel ei ben;— Mae clychan wylofus yn ucbel eu dwrddan, Telynau hyfrydwch aydd isel en sain, Disgynnodd anbwyldeb i waelod pob anian, Dylanwyd pob cynneddf fynwesawl â draln. Y môr sy*n gwabanu ynyaoedd y ddaear, I'w gwneud yn rhifedi yn ganooedd a «nwy, Yn awr yn gyliafal y teimlir y galar, Yr hwn sydd yn ysgar pob calon yn ddwy; Mae ystod ein bywyd yn fferllyd geryddawl, Yn goddiant caddugawl dan wyngylch y lloer, Ac ar yr achlysur wyneb-drist orthorawl, Anhawdd dodi rheitheg o bwlpud mor oer, Pa bêth ydyw'r aibrwd ym mysg Sywedyddion, Pan fyddont yn tremmu ar gylchoedd y nen ì Maent oll yn cyfaddef y bod Arfonwysion, Yn gywrain fedruswi, ae liefyd yn ben ;— Oa cenedl ar genecü a draidd i wybodaeth, A mautais ar fautals i gyrhaedd ym mhell, Y cyfau pe'i cesglid i gyfrgrwn undodiaeth, Gwnal Gwrthddrych ein sylwiad yn ilawer iawn gWell. Mor wag, O I mor wag yw Goraedd Seryddiaeth, Ar ol y Pendefig a syrthiodd i lawr, I bwn gan gywreinion rboid gwych alwedigaeth, A chydä gwerinos gymmeriad oedd fawr; O lannerch Saut Cedol eyfododd mal seren, Tu hwnt i ddirnadaeth o'r braidd yr un dyn, Ei ddirfawr wybodaeth am ddrychau'r ffurfafen, Oedd uwchlaw cywreinion,—fel Phoenixeihun. Ym mhlith y Dwnadwyr, efe oedd fel rhosyn, Ỳn beraiüd el arogi, yn ddisglaer ei wawr, Ae ar deiihi Rheitheg y safui gyrerbyn, Neu braidd yn fiaenorydd 1 nemawr nn mawr j O hol 1 oleuadau em cenedl ddichlynol, : Nì cheid o'r braidd lusern mor seirian ag ef, Ym mbob petha drinai, athrawlaeth iachuaol A gaid o'i wefuaau, yn gywrain a chref. Pa» gafodd ei gynnyg i wyntb anhawsder At fwrddyr esironwyr yn hollol o'i wkul, Fe gadd ci gwestiwno yn awr gyda llyinder, Attébodd y cyfan mewn hytrach wellhad; Ef bod y Saesonlaid yn fawrion hunanol, Yn celsio'i orlwytho fl gormod o bwn, . F-utyb oeddyn godarn,—oudaiomwyd liwy'n hollol, m w»wy«Ly»S Nghymru an bachgen íú kw^ i Ni bn yn ein cenedl, ym mysg yr holl oesau, - yt A chwilio cywreinion ffordd yma, ffordd draw, Yr un yn gyhafal mewn amryw wybodau, Yn oed i'r awr bón, beth bynnag a ddaw, Heb nemmawr fanteision yn nydd ei gycli wyniad, Ond megys dringbedydd am frigyn y preii, O ronyn i ronyn ym' mluen'mewn dyfaliud, Nes iddote y diwedd gyrhaeddyd yn ben. O ! genedl, O 1 genedl.'mae gwyrthfaen dý goron Yu awr wedi diangc yn hollol o'th wydd, I " ■ Pa ie cai ymannerch flg unrhyw gysuron, Na hanes un drigfan hyfrydwch na llwydd ? ri Wyd ail i'r Israeliaid'ar ol eu llyw Moesen, Yn tremmu tua Nebo heb wybod p'le i droi, Neu ynte'r trigolion yn ninas fach Athen, Yn welwamSolonoeddollwedieueloi. Ti haeddaist geryddion, o ddiffyg teimladaa Ar ol dy gywreinion, do, ganwaitb cyn hyn, Yn awr fe'th amgylchwyd i miniawg efynnau, Y rbai a gauasant am danat yh dynn; - Er caffaei dy ryddid mewn rbwysgawl bîeserau, Heb unrliyw ddirgryniant bob pryd byd yn awjr, Tydi ydyw*r genedl a welodd ofidiau, Llçsghaes dy fywiogrwydd, llychwinod dy wawr. Ah I frodyr be' wedwn ì nid oes gennym mwyach, Ond dydd i ymwisgo mewn syndod a phoen, : Dihangodd o'n preswyl bob gwénawl gyfathrach, Fe ddarfu'r hyfrydwcb, edwinodd yr hoen; Pwy gawn i ddynodi arlangyrph y nefoedd, Eu pellder, a'u hansawdd, yn un a cbyttun, Tymhorawl dyniadau, eu rhifed a'u cylchoedd, O'r.lleuad i'r sidysyn gywrain bob un. O ! Gymry, O 1 Gymry, pwy fesur ein colled, Sydd wedi'm gorddiwes, a Uwytho'n by&tor I Mae'n hollawl ddir gennym, fodgwybod cynbawsed Am uchder y nefoedd a dyfnder y môr; Pa ham y cwynfanwn r cymmerwn gysnron; Na, na, y mae seiliad ein natur yn wan, Tra fyddom yn nofiaw gwaneg-fôr helbulon, Mae dirfawr anhawsder cyrhaeddyd y lann. E welwn fod cymyl ar eeaau'r hynafion Yn dytbd yn ebrwydd pan gollant un mawr, A cholli gwr euwawg o'n myág ninnau weithion A laesodd gywreindeb o'i orsedd yn «wrj-^. Pereidd-sa'm y cydgor a droes yn alarnad, Fe bailodd doethineb, fe bylodd y dawn, O Iygad goleu-ddydd y daeth yn symmudiad, Yn awylr gymmytog, yn nwyraidd brydnawn. Yniach, ae yniach I am wei'd ei gorph mwyach, Mae hwn wedi'i guddio'n nhir estron ym mhell, Y lle ni ddaw gofid o unrhyw glwyf aflach, Nac unpeth niweidiol ar duedd el gell; Er bÿn yn fan yaoi wrth ddeddfau natutiaeth, Heb unrhyw wahaniaeth i'r gwan nac i'r cryf, Y dwylaw cy wreinion, fu'n taenu gwybodaeth, i A Uochea y synwyr ay'n ymbùrth i'r. pryf. Pe tai lh B gy m m er w n 1 chwilio' r d dwy I n di a, Acedryehyn fanwlbob talaeth achell, Dyebwelyd orfyddwn yn o 1 i.Frçtsnnia, Hebweledeidebygynsgpsnnphell» .