Cylchgronau Cymru

TRACTARIAETH, &c 211 eadw Eglwys Loegr rhag cael ei halogi gan y lefain î A ydyw yr Eglwys mewn enbyd- iwydd ? A ydyw pla Pabyddiaeth ac an- Uadrwydd Midian yn ei gwersyll? Os felly, ynchwithig ìawn y inae y Methodistiairt yn dangos zel Aaron, a zel Phinees mab Ele- azer yr Ofîeiriad ; obtegjd, os oes perygl, ym mha betb y mae sail i'w gorfoledd ; ac os nad oes perygl, rhaid eu bod yn ddynion tra drygionus i ddychrynu y bobl à swn! Gwir bod rhyw nifer o Eglwyswyr, ag a ddaliant swyddaa uçhel yn yr Eglwys, ac ydynt yn ddynion o ddysgeidiaeth ac enwog- rwydd mawr,wedi cyhoeddi nifer liosog o Draelhodau, yn y rhai yn ddiau y gwyrir oddiwrth yspryd ac alhrawiaethau Eglwys Loegr. D.ylai hyn fod yn achos o ofid mawr i'r.holl fyd Protestanaidd, bod gwyrni wedi cymmeryd lle mewn dynion, ag a allesid ys- tyried yn gedyrn yr Eglwys! Ond y mae tadogi gwyrni a chyfeiliorni ychydig nifer yn yr Eglwys, i'r holl Eglwys, yn faleis- ddrwg i'r graddau eithaf. Y mae Ofleiriaid yr Eglwys wrth y cannoedd yn dyfod allan i gyhoeddi drosac i amddiRyn athrawiaethau yr Eglwys—meibiony dydd—cedyrn y Duw byw ar y ddaear—rhai ni throant yn ol; ond a fyddant yn fwy na cbongcwerwyr ar Rufaìn, trwy yr bwn a'u carodd, ac a'u dysgodd i ryfela rhyfeloedd Sîon! Diau fod ym mwriad y Tractariaid wneotbur rhwyg yn yr Eglwys; ac mi a obeithiafna bydd i'r Haul, dan gochl rhith-gariad, geseilio hyn trwy ymdrechu ei guddio, Y mae yr Eglwys yn ymẁybodus o'r amgylch- ìad er ei gofid ; y mae ei gelynion yn ym- wybodus o'r amgylchiad er eu Uawenydd, a'u dadwrdd ffrostgar ac annuwiol; ond y mae miloedd o'i Gweinidogion dewrion ar y muriau, oll yn wyr o ryfel, wedì eu dysgu i hyn gan yr Arglwydd; ar eu meirch gwyn- ìon, hwy a rylelant ryfeloedd yr Oen yn effeithiol, gan ymddiffyn yr athrawiaethau Proteslaoaidd, megis ag y maent y» gytìeu- edig yn Homiliau, yng Ngwasanaeth, ac yn Erthyglau Eglŵya Locgr. Yin mhlith eraill, ' y mae ur. o addurnion pennaf yr Eglwys Gymreig wedi dyrchafu eiilais yb echel yn erbyn gwenwyn ỳ Tiactariaid, sëf y Pàrch. W. Brnce Enight, M. A. Canghellẁr Llan- daf; ac nii a roddaf yn awr ddarn o*i Ry- byddeg (Charÿe) ddiweddar i Ofieiriaid ỳr Esgobaeth grybwylledig, o' flaeo darllen- yddion yr. Hatjl. " Gyda chyl'an-gorph mawrein Preladiaid, ni allaf gadw fy nuhymmcradwyncth os- tyngedig oddiwrth ÿ gwasanaelh a wnaeth awduron y gweithian dan sylw [y Tractar- iaid] ar byngciau o'r pwys mwyaf, i achos yr Eglwys, a hyn yn neillduol ar gychwyn- iad eu cynniweirfa. Undeb yr Eglwys, y ddyledswydd o'i gadw, graddau yr Offeiriadaeth, a gwerth ac effeithiau y Sacramentau, oeddynt byngc- iau nad edrychid fawr arnynt mewn rhai mannau, ac oeddynt wedisyrthio, os nid i anwasanaethgarwch, o leiaf i beidio cael eu bystyried yn ddyladwy. Wrth gyffroi y boU i syniadau mwy uniawn ar y matterion hyn, y mae ganddynt hawl i'n diolcbgarwch a'n parcb. Ond ni ddylai y parch ag sydd yn ddyledus i'w rhinwedJau, idd eu duwiol- deb, a'u dysgeidiaeth, ddallu eio llygaid gyferbyn a'u ffaeleddau—oblegid pan yn ddiolcbus y derbyniwn ddaioni òddiar eu dwylaw, nid ydym dan rwymau i dderbyn hefyd ddrwg o'r un dwylaw ',—nage, eiíhr yr ydym dan rwymau i'to wrthod. Yu rhai o'u cyfansoddiadau diweddar, y mae Uawer i'w ammeu a'i anghymmerad- wyo, ac ynddynt y mae dull annheg yn gan- fyddedig o gynnyg nyddu ein cyfundraeth ni, er ei gwneulhur yn gyffelyb yn ei ffurf i Babyddiaeth; yn gystal a phlygu cyf'eilior- nadau Pabyddiaeth, neseu gwneuthur i jm- ddangos yn debyg i'n hathrawiaethao ni. A dulliau o esponio a gynnygir, ag ydyot mewn gwirionedd yn cyrhaeddyd i gyfrwys- ocheliad a dau-eiriogrwydd. Nid dichonadwy i ni fod yn rhy wyliad- wrus ac yn rhy eiddigeddus yn ein gwar- cheidwadaeth yn erbyn pob drygioni o'r natur, hyn; îe, yn erbyn pob ymddangosiad o ddrwg. Ni ddyiem adael i'n daioni ein hunain gael dywedyd yn ddrwg am dano. Gyd*:golwg ar fy nirödyr ieuengaidd, mì a ciiwennychwn wasgu yn ddẅys árnynt; ar fod iddynt ymddwyn yn y matter hwn.ac ym mhob roatter arall, fel ag i fod yn ddiys- gog a phenderfynol, ac etto nid yn gaethion i blaid, ac i fod yn ddiysgog yo y rhyddid â'r hwn y rhydd haodd Crist m. Y mae braidd yn annichonadwy i bleidwyr zelog roddi baro deg a diduedd; os bydd i .neb alw arnoch am gjhoeddiad o'ch syn- iadau, bydded hyn eich atteb,—N's fynnaf fy ngalw yo ol enwau; i mi, digon ydyw fy mod yn Weinidog yr Efengyì yo ol alhraw- iactli a disgyblaeth Eglwys Loegr. Un o'r uineidiau mwyaf, ag ydynt wedi çylbdi i'r Eglwys oddiwrth y dacleuon y cyfeiriaf «ttynt, ydyvr# .«o bod wedi crou