Cylchgronau Cymru

386 HANESION, ŵc darllenwyr ar fyrder ychydig feirniadaeth ar y gwaith, ynghyd â difyniadau Ued hel- aeth o hono; y rhai, o herwydd eu newydd- deb a'u dyddordeb, nid amheuwn na fawr ddifyrrant ein cyfeillion, heblaw eu cyn- nysgaeddu âg anghraifftiau o ddull a chyn- nwysiad y llyfr. Yn y cyfamser, y mae yn anhawdd gennym feddwl na bydd y Cymry yn awyddus i feddiannau y traethawd hwn, nid yn unig oddiar wybyddiaeth ei fod wedi ei gyfansoddi gan un o'n cydgenedl,eithr hefyd oddiar yr athrylithdod arferol a'r gwladgarwch brwdfrydol a amlygodd efe yn ei amrywiol gynnyrchion blaenorol, y rhai sydd eisioes yn ein plith. AT OLYGWYR YR HAUL. Foneddigion,—Os tybiwch y gall yr hyn a ganlyn vod o ryw vudd yn yr Haül, byddwch hyvwyned a'u cyvlëu ynddo; onide, bwriwch hwynt ymaith i blith eich ysgrivau gwrthodedig. Os byddant gymmeradwy, evalla y danvonav i chwi restyr etto yn bur vuan. Cymro Bach. Arthur. (arth) a ruffian. the ruff one. Cadwaladr.or Cadwaladur, (cad-gwaladur) a captain.a ruler in battle. Gryfydd, (cryv-fydd) strong in faith. Gainor, (cain) a fair woman. Llewelyn, (llew-gelyn) the lion's foe. Gwilym,(gwil) a watchman, sentinel. Llywarch, (llyw-arch) chief ruler, sove- reign. Rheinallt, (rhên) one consecrated to sacred duties ; a priest. Meredydd, (mered) a dull person. Ywain, (gwain) an page, a attendant. Rhydderch, (rhy-derch) too highly ex- alted,arrogant. Tegyd, (teg) fairness,beauty. Hywel, (hy-wel) conspicuous. Caradog, or Caradawg, (carad) an ami- able person. Cadogawn, (cad-gogawn) mighty in battle. Buddyg, (budd) a conqueror, victoria. Avan, (av) a hero, a warrior. An;irawd, (nâr) a dwarf. Bleiddyn, (blaidd)a plunderer, rarager. Brochwei, (broch-gwel) a wralhful look. Gwladys, (gwlad) sovereign of a king- dom ; a queen. Brychan, (brwch) a rioter, warrior. Avaon, (av) a warrior, hero. Madog, or Madawg, (mâd) a benefactor. £dnyved, (nwv) a pure one; a saint. Angbarad, (a-carad) an attractive one. Y chwil-lys trefnyddol. Mrd. Gol.—Y mae llawer o dwrf yn y Dywysogaeth yn awr gyda golwg ar achos- îon crefyddol; ac ym mhlith pethau eraill, grwgnnechir a beiir gan y Trefnyddion Cal. finaidd yn neillduol yn erbyn coelgrefydd Pabyddiaeth, creulonder ei chwil-lysoedd, a gorthrymder yr Eglwys Sefydledig, tra y mae yr un egwyddorion yn cael eu coleddu ganddynl hwy, yr un crenlondeb yn hanfodi i raddau yn eu mysg, a'r un gorthrymder yn caethiwo eu haelodau. Nid oes un goel- grefydd yn dywyllach na'u hathrawiaeth, un chwil-lys yn greulonach na chouncils eu blaenoriaid, nac un Eglwys Sefydledig yn fwy gorthrymmus a thraws-arglwyddiaethol na'r eiddynt hwy, fel mai priodol a fyddai cymhwysiad o eiriau yr anfarwol Black- well,— ' Eisylfaenywgwaedagorthrymdera cham.' Y mae disgyblaethau Trefnyddiaeth yn drawsion, ei hiawnderau yn orthrymedig, olwynion ei cherbyd rhwysgfawr wedi eu rhuddgochi à gwaed, a'i phurdeb ymddang- osiadol yn drybllth cymmysgedig o lygred- igaethau. Yn awr, drwy fod argument yn gadarnach na haeriad, profwn ein gosodion drwy re- syrameg a ffeithiau. Y mae blinder a ther- fysg yn barhaus o fewn magwyrydd eu hes- lwysi,tra y dywedir am y wir Eglwys,'Ei ffyrdd hi ydynt ffyrdd hyfrydwch, a'i holl lwybrau ydynt heddwch.' Bydd yn ach- lysurol dan eu sylw achosion annheilwng o sylw Pandstmoniums uffernol, y rhai yn fynych a achosant i'r deyrnas ymrannu yn ei herbyn ei hun. Ca?»-gyhuddid yn ddiweddar dri o aelodau y Treínyddion Calflnaidd yn L--------1, o ysgrifennu libel ar gath, o flaen amryw o'r swyddogion eglwysig hynny sydd yn adna- byddus wrth yr enw blaenoriaid, (pa un ai mewn duioni ynte drygioni.) a'r indict- ments oeddynt fel y canlyn :—Eu bod hwy yn euog o ysgrifennu hanes y gath a uodwyd i ryw gatch-penny o'r enw ' Ysbîwr,' a bod cymmeriad Miss Puss wedi ei ddarostwng i warthrudd bythol, ac na bu y greadures ddiniwed yn y cyflwr echrydus y darlunid hi yn yr hanes. Dyma achos eglwysig pwysfawr! (Nis gwyddom pa beth ydoedd yr achos cynnwynol o'r teimlad hwn dros Titw druan, a'r aiddgarwch dros amddiffyn ei chym- meriad uchelfri, os nad y cyssylltiadau cystlynol hyn:— 1. Fod Puss yn arwyddlun (emblem) o honynt yn eu ffalsder. ' Dynion sy'n gwneud dau wyneb, ' Duw ni wnaeth ond un i neb.' 2. Fod ei chydryw ar rai nosweithiau yn ysgrechain, a chynniwair at eu gilydd, yn gyffelyb i'r rhai hynny sydd yn cyrchu yn Hiiteioedd i'r Associations. 3. Am fod y gath yn debyg î'r Jacks Me- thodistaidd/yn rhodio oddi amgylch, gan geisio y llygoden a'r ysglyfaeth a allo hi lyngcu ;' fel y gwnant hwythau, er cael tâl am eu pregethau talenlog, a byw mewn glythineb.) Wrth ddyfod a'r achos ym mlaen, yr hwn oedd o'r fath bwysfawredd, nid oedd gan- ddynt na thyst na thystiolaeth; ond ceisient gan y rhai a gyhuddid brofi eu gosodion hwy, oblegid na allent wneuthur hynny eu