Cylchgronau Cymru

YR HAUL. Rhif. 107. MAT, 1844. Cyf. IX. EGLWYS WLADWRIAETHOL.—(Parhad o tudal.Ml.) 5. Y mae yr Eglwys yn ysgryth- yrol yng nghymmeriad llafurus a gweinidogaethol ei Bugeiliaid. Y mae ynghylch deng mil o Weinidog- ion yn perthyn i'r Eglwys Sefydl- edig yn Lloegr a Chymru ; ac ym mhlith nifer mor liosog a hyn, nid ydyw ryfedd bod rhai yn anfuch- eddol, ae yn gwarthruddo y weinid- ogaeth ; ond y mae yn rhyfedd, ym rohlith cynnifer,na byddai ychwaneg o Weinidogion anfucheddol. Ond, a chymmeryd Gweinidogion yr Eglwj's Sefydledig fel corph o bobJ, y maent ym mhob ystyr yn addurn i Gristion- ogaeth. Y maent wedi profi êu hunain yn anorchfygol, fel amddi- íFynwyr y ffydd yn erbyn Anffydd- wyr ; y maent wedi cnro cyfeiliorn- adau draw, a sefyll yn ddiysgog o blaid yr efengyl ; y maent wedi rhoddi esponiadau rhagorol ar y Bibl; ac y maent yn awr wrth y miloedd a'u traed yn weddaidd ar y mynyddoedd, yn efangylu ac yu cyhoeddi heddwch i blant y ddaear. Edrychwn ar ei Hesgobion, y maent yng nghanol y llafur, ac yn weith- wyr diwyd yn y winllan fawr; ac felly ei holl Weinidogion, a'u cym- meryd fel corph, y maent yn atteb yn gyflawn i'w cymmeriadau fel Gweinidogion y Testament New- ydd. Ac y mae llafur Gweinidog-* ion yr Eglwys dan foddlonrwydd ac ewyllys da Duw, fel y mae rhyw yspryd rhyfedd wedi syrthio arni, i ymegnio yn adnewyddol dros hel- aethiad yr wybodaeth am Fab Duw. Gwasanaeth Eglwysig. Nid oes dim yn fwy amlwg ar du- dalennau hanesyddiaeth, na thuedd pob sefydliadau, gwladol a chref- yddol, i ymlygru mewn amser. Mor fuan ag y sefydlwyd yrEglwys Grist- ionogol, yr ydym yn cael hyd yn nod yr Apostolion eu hunain yn milwrio yn erbyn llygredigaethau a ymwthient i'r Egìwys. Yr oeddynt ŷn gorfod dyrchafu Uais yn erbyn y gau athrawon, yn erbyn arferion llygredig, ac yn erbyn heresiau y cyfeiliornwyr. Yr oedd Eglwysi boreuol Asia yn agored i'r gwaeth- ygiad htvn; end gellid meddwl, wrth glywed yr Ymneillduwyr yu siarad, nad oedd ond purdeb a pher- ffeithrwydd dilwgr yn yr Eglwys, cyn ei chyssylltu â'r wladwriaeth yn amser Cystenyn Fawr. Ond y mae hyn yn gamsyniad o'r mwyaf, oblegid yr oedd y tuedd at waeth- ygiad yn amlwg yn yr oes Apostol- aidd, pan nad oedd yr Eglwys yn Eglwys Wladwriaethol mewn un- rhyw barth o'r byd ; ac felly, nid ei chyssylltiad â'r wladwriaeth ydoedd achos y tueddiad hwn at waethyg- iad. Fel y caulynr y dyweda Sant