Cylchgronau Cymru

YR HAÜL. Rhif. 141. MAWRTH, 1847. Cyf. XII. DYNGARWCH. "Pwy gan hynny o'r tri hyn, yr ydwyt ti yn tyhied ei fod yn gym- mydog i'r hwn a syrthiasai ym mhlith lladron ? Ac efe a ddywedodd, Yr hwn a wnaeth drugaredd âg ef. A'r Iesu am hynny a ddywedodd wrtho, Dos a gwna dithau yr un modd." Nid oes dim, ac ni all dim fod, a ddiffrwytha ac a ddinystria gariad yn yr un cyffelyb fodd ag y gwna yspryd plaid. Mae yr yspryd hwn yn caethiwo y corph a'i holl rannau, ac yn caethiwo yr enaid a'r holl gynneddfau a berthynant iddo. Llygaid y dyn a lywodraethir gan yspryd plaid, ac ni welant ond ei ddosparth ef ei hun ; ei glustiau ni chlywant ocheneidiau neb ond ei bobl ei hun ; ei draed ni cherddant at neb, ond at rai o'r un gyffelyb argraph ag yntau ; ei freichiau ni chofleidiant neb o'r tu allan i'w gylch ef ei hun ; a braidd y siarada y dyn a lywodraethir gan yr yspryd hwn â neb, oni seìniant Shibboleth neu Sibboleth yn yr un gyffelyb fodd ag yntau. Mae enaid y dyn pleid- iol yn sicr hefyd yng nghadwynau caethiwed: ni fynn ddeail nac am- gyffred ond matterion plaid; ni chofia am unrhyw bethau, oni fydd- ant yn îlesoli plaid; ac ni theimla mwy na'r callestr, ond yn unig dros y rhai hynny ag y mae cylch plaid wedi cael ei dynnu am danynt. Y mae dyn plaid wedi tynnu ei hun allan o gadwyn y greadigaeth ; ac felly wedi torri ei berthynas â theulu Adda yn gyffredinol, gan uno ei hun â llwyth pleidiol; ac ym mhob dim yn gweithredu megis pe na byddai gan neb ond ei blaid ei hun hawl i fendithion y ddaear, na rhan ym mendithion y nefoedd, er eu bod yn cael eu cynnyg yn rhad i holl gen- hedloedd y ddaear. Un o orchym- mynion y gyfraith, a'r gorchymmyn mawr, ydyw caru o honom yr Ar- glwydd ein Duw â'n holl galonnau, a'n cymmydog fel ni ein hunain; a rhag i ni gael lle i osod yspryd plaid a'i droed ar Sglfaen ddiogel, aw- grymmir i ni, mai un frawdoliaeth fawr a chyffredinol ydyw holl hiliog- aeth Adda, ac mai ein cymroydog- ion ydynt y rhai hynny a edrychant arnom yn ein cyfyngderau, a wran- dawant ar oeheneidion dydd ein hanghenoctictid, ac a'n cynnorthwy- ant wrth odreon y mynyddoedd tywyllion, pan fyddo gwasgfeuon dyddiau tymhestlog a blinion wedi ein goddiweddyd. Daeth y cyf- reithiwr at Fab Duw fel dyn plaid, a hynny i'r diben o gael esponiad pleidiol i'r gair 'cymmydog/ ag a fyddai yn taro i'w egwyddorion pleidiol eì hun ; ae er nad oes dim