Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

YR HAUL. CYFRES NEWYDD, 'YNG NGWYNEB HAUL A LLYGAD GOLEUNI." "Á GAIR DUW YN UCHAF." Rhif. 70. HYDREF í, 1855. Cyf. VII. JERUSALEM. Erthygl V. ;©C!)ÌMtt£$íî)î)î? at flinderau y C*s ddaear gryn, y rhyfel, y pla, a'r "pwyn, yn Jerusalem, trwy ddigwydd- lad trychinebus iawn yn Eglwys y ^edd Sanctaidd, ar ddydd cynneuad y lan Sanctaidd, pan ag y darfu i yng nghylch dau cant o bersonau drengu drwy fygu a chael eu sathru dan draed wrth ymwthio allan o'r Eglwys. Yr oedd Abrahim Pacha yn bresennol, a bu ei berygl yn fawr iawn. Mae Mr. Nicholayson yn y difyniad canlynol yn rhoddi golygiad arswydus o gyfundraeth grefyddol y gororau ty- Wylìion hyn ;— " Pecha dyn—cyffessa i'r Oífeiriad—cy- hoeddir gollyngdod iddo—pecha drachefn— gorwedda ar ei wely angau—anfona am Offeir- *ad. f)s ymddengys ei fod yn myned i farw, ^c nid cyn hynny, gweinyddir ordinhadau öiweddaf yr Eglwys iddo. Bydd farw—cledd- 11'ei gorph—treulia ei enaid y cyfnod gosod- ^dig yn y purdan ; neu yng nghylchoedd y «■awsfudiad, os Iuddew fydd efe; ac yn y Pen draw a achubir; canys yr oedd efe ar y °wbl yn wir fab j'r Eglwys, neu y Synagog, J|eu y Mosc ! Pel hyn yr â un genhedlaeth neibio ar ol y llall i dragywyddoldeb, heb un Jw feddwl o bwys gyda golwg ar y canlyn- •fVU' ac ^e^ wneuthur ünrhyw egniad eff- 1 niol tu ag ymbarottoi yn briodol gyferbyn a r daith." rel y canlyn y crybwylla y Parch- Ä Peistriaid G. B. Whiting a John c.'y nneau' or Bwrdd Americaidd ;— • T, lnae Jerusalem ar lawer o ystyr- v HU yn íaes dyddorol i lafurio /'iddo; ac oni bai gelyniaeth yr Eg- 2 S lwyswyr Groegaidd a Lladinaidd, y mae arno arwyddion bras a ffrwythlon iawn. Yn Awst 1825, agorwyd Ysgol i fechgyn gan Mr. Whiting; ond ni ellai efe ei chynnal yn wynebeu gelyn- iaeth am lawer o fìsoedd. Casglodd Mrs. Whiting ychydig o enethod Mo- hamedaidd, ond dim cymmaint ag un o rieni Protestanaidd. Gyda golwg ar yr elyniaeth chwerw yn erbyn llafur Protestanaidd, mae Mr. Whiting yn sylwi—fod yr holl anhawsderau gyda golwg ar yr Ysgolion yn tarddu o'r Mynachlogydd. Friars y fynachlog Ladinaidd a frawychasant rieni y gen- ethod drwy ddywedyd wrthynt, fod y fenyw Americaidd, sef yr athrawes, yn fenyw ddrwg, ac y byddai yn well iddynt ofalu rhag anfon eu plant atti. Nad ydoedd hi na Groeges na Phab- yddes, nac Armeniad, nac luddewes, na Mohammedyddes, nac unrhyw beth ; ac heb law hynny, mai ei hamcan ydoedd lledratta y genethod goreu i'w hanf'on i'w gwlad ei hun, neu eu gwerthu i'r Pacha. Mr. John Nicholayson, gwedi llafur- io cyhyd ac mor ffyddlon fel cenhadwr lleygol yn Palestina, a benodwyd i fod yn Weinidog i'r Eglwys Hebreaidd fwriadol yn Jerusalem ; a dydd Sul, y 19 o fis Mawrth, 1837, a dderbyniodd urddau Diacon ym Mhalas Lambeth, gan Archesgob Caergaint; ac ar Sul y Drindod, a gafodd urdd Offeiriad gan Esgob Llundain. Dydd Mawrth, y 13 o Fehefin, canodd-Mr. Nieholayson yn iach i'r gyfeisteddíbd, gan ba un yr