Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

YR HAUL. CYFRES NEWYDD. «'YNG NGWYNEB HAUL A LLYGAD GOLEUNI.' "A GAÎR DUW YN UCHAF." Hhip 45. EDI, 1853. Cyf. IV. TRAETHAWD.* °YLEDSWYDD Y CYMRY I ADDYSGU'R GENEDL SYDD YN CODl.' ' Cas gwr na charo'r wlad a'i maco.'------'Knowledge is power.'—Bacon. ^JCJtnîrttètlgpÉÍ y posiblrwydd o thl ri- yned i ddyfnder gwaeledd a Grvf •' trwy anwybodaeth, yn rheswm ad.i lawn pa ham y dylem gyfrannu Tysg i'n holafiaid. ljv r°wn ein golygon at y gwledydd rwvHn ag sydd ° ran eu cyfoeth°g- <Jan naturiol yn ddi-ail; eu tiroedd caei y cwrlid gwyrdd, eu coedydd yn l)a , eu Hethu dan eu ffrwythau, yr adar ^U cys£u ar fynwes y blodau, yr °ef ^n canu emynnau o fawl i Grewr ddx d a daear; mewn gair, gallem anîa edyd gyda-un o Arch-OfFeiriaid ian pan lefarai,— A tíhnfn^^^ yn s'arad ar we^y ° r>sial, OtiH peth yn ddwyfo1 ond ysPryd y dyn-' hef ,° herwydd anwybodaeth, yr hyn olja ?, a ddug gydag ef bob eilun-add- R»asoî.' a. Phaganiaeth» ynshyd â °Vni • r tng°lion i ddyfnder pob yWdìî1?' Swasgfeuon, a thrallod, nes yr ? p'r creadur a grewyd ar ddelw waSfiJntarwo1 Ior yn griddfan dan íiiWeil' T ^n ochaln dan effeithiau mor arswVrf!?i ò °,nid ydyw hyn yn olws «ttebol •» S canfod y creadur sydd niygo. x.r ^uw a'i gwnaeth, yn cym- gar, ii -Mvaed â dyfroedd y Ganges, hyijf Wl° ei thonn.au gwyrddlasol â'r iennauSydd yn ehedeg drwy ei wyth- gwirin„er,ei gadw yn fyw ; ac mewn 'heb nj' gallera ddywedyd en bod üdv bod V^KUVL yn y byd »' a chan ein y cyflwr ^ith deg Pan y Prlodolw J lwr ucbod i anwybodaeth, oni /ybc Parhad o tu dal. 2/6, 2 P wn onid ydyw yn rheswm digonol pa ham y dylem gyfrannu addysg i'n holafiaiä cenliedlaethol] Cydmarer ein cyflwr presennol fel cenedl, gyda sefyllfa ein hynafiaid, a cheir gweled yn union yr hyn a all dysgeidiaefh ei wneud, a'r hyn hefyd ydyw effeithiau dychrynllyd anwybod- aeth. Ond er fod ym Morganwg, a thrwy Gymru oll, niferi helaeth o gymdeithasau llênyddol a chrefyddol, ac er canfod effeithiau daionus yr Ysgolion Sabbothol, mae yn rhaid cyfaddef y gwirionedd, fod mwy o anwybodaeth yng Nghymru nag y sydd ddymunol; a mwy nag a ddylai fod ychwaith, pan yr ystyriom ein cyfleusderau, ac yr ystyriom yr hyn a allem fod fel cenedl mewn gwir ddysg- eidiaeth ; am hynny, pan y meddyliom am effeithiau ofnadwy anwybodaefh, a'r anfanteision y geill dynion fyned iddynt o ddiffyg dysgeidiaeth, ynghyd â'r breintiau rhagorol, y bendithion nefolaidd, a'r gogoniant urddasol sydd yng nglŷn âg addysg dda, onid priodol yw i ni ryteddu na fyddai mwy o ymegnio at roddi dysgeidiaeth i'n hol- afiaid cenhedlaethol ì Rheswm arall a'n rhwyma i gyf- rannu addysg i drigolion ein gwlad yw, y bydd hynny yn foddion i ìeihau drwg weithredoedd yn y wladwriaeth ; ac er y byddai lleihau y drwg weith- redoedd yn ogoniant cenhedlaethol, nid oes gobaith y cyrhaeddwn ddim yn debyg i berffeithrwydd yn hynny, hyd oni y roddir addysg drwyadl dda i'r